Een Amerikaanse leerling aan een middelbare school heeft, samen met een team van astronomen, een mogelijke planeet ontdekt met het formaat van Jupiter.

Het zijn altijd mooie verhalen, over briljante scholieren die er, hoe jong ze ook zijn, in slagen om al iets bij te dragen aan de wetenschap. De nieuwste toevoeging aan het lijstje met dit soort bollebozen: Dominick Rowan, uit het 4330 inwoners tellende dorpje Armonk in de staat New York. Hij vond in een berg gegevens bewijs voor een nieuwe exoplaneet.

Nog nooit over gepubliceerd

De kandidaat-planeet waar het om gaat, lijkt nog het meeste op de grootste gasplaneet van ons eigen zonnestelsel, Jupiter. Hij is alleen mogelijk wat lichter en staat dichter bij zijn ster. Daardoor duurt een jaar op de nieuwe planeet ook een stuk korter dan op Jupiter: niet 12, maar 6,5 aardse jaren.

De baan van de nieuw ontdekte kandidaat-planeet (groen) ten opzichte van die van de aarde (blauw) en Jupiter (rood).

De planeet kwam aan het licht toen Rowan zich stortte op een dataset met gegevens van meer dan duizend sterren, verzameld met de Keck-telescoop op Hawaii. Het idee daarachter was om te bepalen over hoeveel Jupiter-achtige planeten deze sterren beschikken. En daarbij kwam dus een nieuw exemplaar bovendrijven, waar nog nooit iemand over had gepubliceerd.

Relatief zeldzaam

Misschien nog wel interessanter is dat uit hetzelfde onderzoek blijkt dat planeten zoals Jupiter (en het nieuw ontdekte exemplaar) relatief zeldzaam zijn. Maar zo’n 3 procent van de sterren in de dataset beschikt over een planeet die ongeveer even zwaar is (om precies te zijn: 0,3 tot 3 keer zo zwaar als Jupiter), en die tussen de vijf en vijftien jaar nodig heeft voor een baan rond zijn ster.

Dominick Rowan.

Als Jupiter-achtige planeten inderdaad vrij weinig voorkomen, heeft dat grote gevolgen voor hoe het gemiddelde planetenstelsel eruit ziet. Grote planeten kunnen namelijk een flinke invloed hebben op de vorming van aarde-achtige planeten. Ook kunnen ze een rol spelen bij de bewoonbaarheid van planeten dichterbij de betreffende ster. Zo veronderstellen astronomen dat Jupiter met zijn zwaartekracht de aarde beschermt tegen komeetinslagen.

Eerste auteur

Het wetenschappelijke artikel over de ontdekking wordt binnenkort gepubliceerd in het tijdschrift The Astrophysical Journal, met Dominick Rowan als eerste auteur. En daar blijft het niet bij, want Rowan heeft zijn werk ook ingediend bij allerlei wetenschapswedstrijden. Onder andere is hij al finalist in de Siemens Competition in Math, Science, and Technology.

Uiteraard heeft dit vroege succesje bovendien Rowans interesse in de sterrenkunde flink aangewakkerd. Wij durven dan ook wel een gokje te wagen met betrekking tot zijn toekomstige studiekeuze.

Bronnen: ArXiv.org, McDonald Observatory

Beeld: Stefano Meschiari/McDonald Observatory (illustraties), Dominick Rowan (foto)