Schrijver en KIJK-columnist Ronald Giphart over de functie van het vrouwelijke orgasme.

Tien jaar geleden werd de wetenschappelijke wereld opgeschud door een botsing tussen twee wetenschappelijk kampen. Het onderwerp: het vrouwelijk orgasme. De vraag die biologen opwierpen, was wat het evolutionaire voordeel van het vrouwelijke orgasme zou kunnen zijn. Worden er meer kinderen door geboren? Maar waarom komen vrouwen dan veel beter klaar van stimulatie van de clitoris (wat niet veel met zwanger worden heeft te maken) dan van penetratie (wat wél het begin is van de conceptie van nageslacht)?

Voortplanten

Voor mannen ligt het simpel; bij hen is klaarkomen duidelijk een motor van de evolutie. Hoe vaker mannen een hoogtepunt beleven, hoe groter de kans dat hun zaadjes terechtkomen op een plek waar zich toevallig een eicel ophoudt. Maar geldt dit ook voor vrouwen? Komen er meer zaadjes als zij meer klaarkomen? Is het vrouwelijk orgasme een evolutionaire aanpassing die ervoor zorgt dat ze zich beter kunnen voortplanten?

Dit klinkt als een eenvoudige vraag, maar het antwoord is erg ingewikkeld. Misschien dat vrouwen die goed klaarkomen voor mannen aantrekkelijker zijn. Dan zou hun orgasme dus op die manier bijdragen aan hun voortplantingssucces.

Klinkt aannemelijk, maar toch waren er ook biologen die opperden dat het vrouwelijk orgasme niet meer is dan een bijproduct van het mannelijk orgasme. Zoals mannen tepels hebben die voor hen geen enkele evolutionaire functie dienen, zo zouden vrouwen een hoogtepunt kunnen krijgen doordat dit voor mannen nu eenmaal evolutionair voordeel oplevert. Het vrouwelijke orgasme zou ‘leuk voor de vrouwtjes’ zijn, maar meer ook niet. Niet voor niets heeft ongeveer 10 procent van de vrouwen nooit een orgasme.

Dit idee werd uitgewerkt door de Amerikaanse biologisch filosoof Elisabeth Lloyd in haar beruchte boek The case of the female orgasm (2005), dat onmiddellijk een orgasme van kritiek kreeg. Evolutionair psycholoog David Barash brandde Lloyds boek tot op de grond toe af en kwam met de stelling dat het vrouwelijk hoogtepunt wel degelijk een functie heeft. Waarom zouden vrouwen bij dominante mannen bijvoorbeeld meer klaarkomen dan bij hun zwakkere mannenbroeders?

Thuisonderzoek

Seksuele selectie (waarbij vrouwen een keuze maken tussen mannetjes) zou wellicht geholpen zijn bij al dan niet klaarkomen. Het orgasme van de vrouw zou een verklikker kunnen zijn van de gesteldheid van mannelijke genen: hoe meer en beter een vrouw klaarkomt bij een man, hoe beter zijn genenpakket.

Hoe het ook zij: tien jaar (en miljarden vrouwelijke orgasmes) later woedt de discussie nog steeds in alle hevigheid door. Laat ik eindigen met een doe-opdracht; misschien dat participerend thuisonderzoek nieuw licht werpt op de zaak.

Ronald Giphart staat met zijn column in elk nummer van KIJK. Deze tekst werd eerder gepubliceerd in KIJK 2/2016. Deze editie is hier nog online te bestellen.