Niet alle vulkanen knallen hetzelfde. Een greep uit verschillende soorten vulkaanuitbarstingen.
Je hebt vulkanen die een hele show maken van hun uitbarsting en die gepaard laten gaan met explosies, maar er zijn ook soorten waar het magma rustig naar buiten vloeit. Drie soorten vulkaanuitbarstingen.
- Schildvulkanen bevatten erg vloeibaar magma. Dat sijpelt makkelijk naar buiten, zonder explosies. Omdat de lava geleidelijk wordt neergelegd tijdens elke uitbarsting, hebben schildvulkanen heel erg flauwe hellingen.
- Stratovulkanen bevinden zich doorgaans – maar niet uitsluitend – op plekken waar aardplaten onder elkaar duiken en geven doorgaans explosieve uitbarstingen. Het magma onder de vulkaan is vaak ‘vervuild’ met bijvoorbeeld redelijk veel glasdeeltjes (silicaten), zodat de lava relatief stroef en stroperig is. Die lava komt pas bij voldoende druk in één keer naar buiten: boem.
- Gletsjervulkanen kunnen in feite elk soort vulkaan zijn, met als belangrijk verschil dat ze onder ijs begraven liggen. Wanneer magma in contact met ijs komt, ontstaan stoomexplosies die het magma opdelen in piepkleine asdeeltjes. Eyjafjallajökull (zie foto), die met zijn aswolk in 2010 het vliegverkeer platlegde, is zo’n vulkaan.
Dit is een fragment van de rubriek ‘In 5 minuten… vulkanen’, te vinden in KIJK 3/2015. Dit nummer ligt in de winkel van 19 februari tot en met 18 maart.
Hieronder een filmpje van de gigantische aswolk van Eyjafjallajökull.
Meer informatie:
- Youtube – Grimsvotn Volcanic Eruption Iceland
- Youtube – Oct 29, 2014 | Hawaii Kilauea Volcano Lava Flow Through Residential Areas & Aerial Flyover
- Youtube – Evening Flight to Bardarbunga Eruption from Akureyri
- Youtube – BBC: Volcano Live, Iceland Erupts: A Volcano Live Special
- Youtube – Volcano Driver
- Washington State department of natural resources – Volcanoes
- NASA – Venus Volcanoes
- Oregon State University – Volcano Folklore
Tekst: Ronald Veldhuizen