Toen Union Carbide een fabriek opende bij het Indiase Bhopal, werd het bedrijf enthousiast onthaald door de bevolking. Van dat enthousiasme was niets meer over nadat het in 1984, precies veertig jaar geleden, grandioos mis ging. Wat gebeurde er precies bij deze immense chemoramp?

In 1969 bouwde het Amerikaanse chemiebedrijf Union Carbide een fabriek bij de Indiase stad Bhopal. De Amerikanen zouden welvaart en geluk brengen. De fabriek werd dan ook binnengehaald als de verlosser.

Vervolgens produceerde Union Carbide er allerlei onprettige chemische stoffen, waaronder carbaryl, een insecticide. Voor de productie daarvan is methyl-isocyanaat-gas (MIC) nodig, een zwaar giftig vloeistof die hevig reageert met water en die zich heel snel verspreidt zodra hij in contact komt met lucht. Van dit spul had de fabriek een flinke hoeveelheid in ondergrondse tanks opgeslagen.

Eens in de zoveel dagen werden de aanvoerleidingen van die tanks met water schoongespoeld. Een routineklus, niks aan de hand. Alleen vergat men in de nacht van 2 op 3 december 1984 de afsluiter naar de MIC-tanks dicht te draaien, waardoor er een grote hoeveelheid water in die tanks terechtkwam. Een nare chemische reactie zorgde vervolgens voor een grote hoeveelheid giftig gas.

Lees ook:

• Hoe voorkom je dat een ramp uitgroeit tot een nog grotere ramp?
• Wie waren de mannen in witte pakken bij de Bijlmerramp?

De dood op grote schaal

Dat had nog altijd geen ramp hoeven te zijn, ware het niet dat de chemische filters voor een reparatie afgesloten waren. En zo bleken er nog zes veiligheidsvoorzieningen niet te werken, waaronder een freon installatie die het MIC in geval van nood had moeten koelen. Om geld te besparen was die afgebroken. Het freon had men enkele maanden eerder verkocht. In plaats van welvaart en geluk bracht de fabriek veertig jaar geleden dan ook de dood op grote schaal. De gevolgen van de ramp zijn tot de dag van vandaag merkbaar.

Dit is het begin van het artikel over de chemoramp bij Bhopal en de gevolgen daarvan, het hele verhaal is te lezen in KIJK 1-2025. Bestel deze editie in onze webshop, of eenvoudig via de link in onze website.

Tekst: Berry Overvelde & André Kesseler