Het binnenste van de aarde is geen harde, gladde bol van metaal, maar blijkt zo zacht als boter. Bovendien verschilt die binnenkern van plek tot plek in consistentie en draait hij eigenwijs niet mee met de rest van de aarde. Wat weten we inmiddels over het fascinerende middelpunt van onze planeet?

Ons aardoppervlak is bezaaid met continenten en oceanen, bergen en dieptes. Allemaal ontstaan door bewegende aardplaten. De ontdekking van deze platentektoniek in de jaren zestig ontketende een ware revolutie in de geologie. Die geschiedenis staat op het punt zich te herhalen, want onderzoekers ontdekken steeds meer over die ‘andere planeet’: de binnenkern van de aarde.

Zo bleek bijvoorbeeld uit een studie in 2023 nog dat de binnenkern van onze planeet als een soort matroesjka zelf ook een binnenkern bezit. Kortom: tijd voor KIJK om uit te zoeken wat zich allemaal afspeelt in het middelpunt van de aarde.

Lees ook:

• Waardoor is het binnenste van de aarde zo heet?
• Voor het eerst concrete waarnemingen van de kern van Mars

Paradox

Zo’n 4,5 miljard jaar geleden werd de aarde geboren uit botsingen tussen vele mini-planeten. Bij het samensmelten van al die materie zonk het zwaardere ijzer naar de kern van de jonge zogenoemde proto-aarde. Lichtere silicaatrotsen bedekten als olievlekken op water de aardmantel, direct onder de aardkorst. Dat ijzer vormde de toen nog volledig vloeibare aardkern, terwijl de ‘olievlekken’ afkoelden en de aardplaten werden.

Inmiddels weten we dat de aardkern bestaat uit een vaste kern (de binnenkern) en een vloeibare schil daaromheen (de buitenkern). Maar hoelang bestaat die scheiding al? Daarover lopen de schattingen nogal uiteen. “De jongste schatting is rond de 500 miljoen jaar; de oudste tegen de 1,5 miljard jaar”, zegt seismoloog Arwen Deuss van de Universiteit Utrecht. “Een ding weten we wel zeker: de binnenkern is nog relatief jong.”

En dat levert een paradox op. Want een vaste binnenkern is nodig voor de opwekking van het aardmagnetisch veld. Als een paraplu beschermt dat alle organismen op aarde tegen schadelijke ruimtestraling. Was het er niet geweest, dan was het ontstaan van het leven op onze planeet veel lastiger geweest. Maar dat leven is al zeker 3,5 miljard jaar oud, 2 miljard jaar ouder dan die ijzeren binnenkern…

Geofysicus Jung-Fu Lin van de Universiteit van Texas heeft een idee hoe we deze paradox moeten duiden.

Dit is het begin van het artikel over de binnenkern van onze aarde. In KIJK 5/2024 lees je het hele verhaal. Bestel deze editie in onze webshop, of eenvoudig via de knop hieronder.

Beeld: 123RF