Een olifantenhuid is heel gevoelig, weet bioloog en KIJK-columnist Freek Vonk. En daar maakt men in Kenia handig gebruik van.
Ik ben voor tv-opnames op de Busanga Plains in Zambia. De zon is net op en het is al behoorlijk warm. Vannacht hoorden we allerlei geluiden rondom het kamp; op een bepaald moment besloot een vrouwtjesleeuw zelfs om naast de tent van regisseur Herco te gaan liggen grommen. Die heeft de rest van de nacht natuurlijk geen oog meer dichtgedaan. In je tent vallen leeuwen je – meestal – niet aan, maar het blijft een bizar gevoel. Gelukkig was de leeuwin weg voor zonsopgang.
Vandaag zoeken we naar olifanten. Deze intelligente dikhuiden vormen een groot probleem voor veel Afrikaanse boeren, omdat ze de oogst vernielen en opeten. De boeren raken hier zo gefrustreerd door dat ze de olifanten met geweld verjagen of zelfs doodschieten om hun gewassen maar te beschermen. Omheiningen hebben geen zin. Zelfs als die zijn gemaakt van stevige palen denderen volwassen olifanten daar dwars doorheen.
Maar nu is er een simpele oplossing gevonden voor dit probleem. Wat veel mensen niet weten is dat een olifantenhuid weliswaar dik, maar ook heel gevoelig is. Hij verbrandt snel; daarom beschermen moeders hun jongen tegen de zon door boven ze te gaan staan en spuiten volwassen olifanten zand en modder over hun rug.
Van dit feit hebben onderzoekers dankbaar gebruik gemaakt. Rond Keniaanse dorpen en akkers hebben ze tientallen bijenkorven neergezet, met elkaar verbonden door middel van een flexibele draad op schouderhoogte van een volwassen olifant. Olifanten die tegen de draad drukken, openen de naburige bijenkorven. In bijna alle gevallen zorgen de opgeschrikte, boze bijen er dan voor dat de olifanten meteen rechtsomkeert maken. Een geweldig systeem!
Die middag staan we plotseling oog in oog met een kudde olifanten met jongen. We stoppen de auto en beginnen te filmen. De kudde besluit om vlak voor onze open jeep over te steken. We zitten doodstil en maken geen geluid. Ineens dendert een enorm vrouwtje luid trompetterend op de auto af. Mijn adem stokt – maar 7 meter bij ons vandaan stopt ze gelukkig. Alsof ze alleen even wil zeggen: oppassen, wij zijn veel groter en sterker zijn dan jullie. Daarna trekken de dieren weer op hun dooie gemak verder. Olifanten zijn duidelijk minder bang voor mensen dan voor bijen.
Bioloog Freek Vonk staat met zijn column in elk nummer van KIJK!
Beeld: Studio 5982