Als ergens iets onverklaarbaars of geheimzinnigs gebeurt, zijn er altijd mensen die roepen dat het om een samenzwering gaat. Hoe ontstaan die verhalen en wat is ervan waar? Deze keer: het zikavirus zou zijn bedoeld om de overbevolking in arme landen te bestrijden.

Het is voor veel landen een grote eer om de Olympische Spelen te mogen organiseren. Dus trok Brazilië alles uit de kast om er in 2016 iets moois van te maken. Peperdure stadions werden uit de grond gestampt en speciale politie-eenheden begonnen stevig op te treden tegen de bendes uit de beruchte sloppenwijken. Want dit was het moment om aan de wereld te laten zien dat Brazilië een mooi en veilig land is.

Het liep niet zoals gehoopt. Niet de drugsbendes gooiden roet in het eten, maar een plotselinge uitbraak van zika. Een jaar voor de Olympische Spelen kwamen de eerste meldingen van deze tot dan toe vrij onbekende ziekte aan het licht in Brazilië, waarna het verantwoordelijke virus zich razendsnel over het hele continent verspreidde. De overheden van verschillende Latijns-Amerikaanse landen raadden vrouwen aan om niet zwanger te worden, omdat zika bij ongeboren kinderen microcefalie zou veroorzaken. Ze worden dan geboren met een te kleine schedel. Dood gaan ze er niet aan, maar het kan wel blijvende hersenschade en een verstandelijke beperking opleveren.

Al snel werden ook buiten Zuid-Amerika besmettingen aangetroffen: er kwamen meldingen uit de Verenigde Staten, Thailand, Duitsland en talloze andere landen. Zo’n 150 vooraanstaande experts stelden zelfs voor om de Olympische Spelen te annuleren of verplaatsen. Dat gebeurde niet, maar de schrik zat er goed in.

Niet alleen het virus rukte in hoog tempo op. Ook de eerste complottheorieën kwamen al snel bovendrijven en gingen als een lopend vuurtje de hele wereld over. Al die theorieën waren compleet verschillend van aard, maar één ding hadden ze gemeen: ze draaiden om het vermoeden dat de uitbraak van het zikavirus mensenwerk is geweest. De nare ziekte was een vreselijk ongeluk of zelfs opzettelijk verspreid door mensen – zoals Bill Gates – die zich inzetten voor geboortebeperking. Hoe kon een relatief onbekend virus anders zo verschrikkelijk snel uitgroeien tot een wereldwijde plaag?

Dit is het begin van een Complot!-aflevering te vinden in KIJK 3/2018. Deze editie ligt in de winkel vanaf 22 februari tot en met 21 maart.

Meer informatie:

• YouTube: Oxitec using genetically modified mosquitoes
• Investmentwatchblog: BIOWEAPON! Zika virus is being spread by GMO mosquitoes funded by Gates!

Tekst: Merijn van Nuland

Beeld: James Gathany/CDC

Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Bestel dan hier ons nieuwste nummer. Abonnee worden? Dat kan hier!