Beetje bij beetje ontrafelen wetenschappers de biljoenen verbindingen tussen de hersencellen. De ‘connectomen’ die daar het resultaat van zijn, kunnen misschien tot antwoorden op cruciale vragen leiden. Zoals: wat bepaalt onze persoonlijkheid?

Een paar jaar geleden beschreef een neuroloog een onderzoek waarin hij bij verschillende patiënten een hersencel had gevonden die alleen Jennifer Aniston herkende. Andere acteurs en voorwerpen deden dit neuron niets. Er bleken ook zenuwcellen te zijn die Julia Roberts en Halle Berry herkenden. Deze grappige publicatie werd natuurlijk door de pers verslonden, maar wat betekende het? Hebben we voor elke actrice een speciale cel in de hersenen? En veel interessanter: hoe komt het dat deze zenuwcellen die dames herkennen?

In z’n eentje kan een neuron Jennifer Aniston niet herkennen. Daarvoor is de input van ongeveer 1000 verbindingen met andere neuronen nodig. En elke hersencel in dit netwerk krijgt weer input van een ander netwerk met 1000 neuronen. Dat gaat door van netwerk op netwerk. Als je al die verbindingen uitpluist, zou je erachter kunnen komen hoe het Jennifer Anistonneuron werkt.

Dat uitpluizen hoeft niet tot één neuron beperk te blijven. Door alle verbindingen in de hersenen in kaart te brengen, kunnen we de antwoorden op veel meer vragen vinden – zoals hoe herinneringen werken, waar de persoonlijkheid zit en waar psychische aandoeningen vandaan komen. Zo’n kaart van alle verbindingen heet een connectoom en houdt op het ogenblik een grote groep neurowetenschappers bezig. Maar hoe maken wetenschappers een connectoom? En wat kunnen we er uiteindelijk mee?

Dit is het begin van een artikel uit KIJK 9/2013. Dit nummer ligt in de winkel van 26 juli tot en met 22 augustus.

Meer informatie:

• TED.com: Sebastian Seung – I am my connectome
• PLOS ONE: Mapping connectivity damage in the case of Phineas Gage
• TED.com: Moritz Helmstaedter – Brain mapping

Beeld: LNL/HCP