In de veelkleurige ‘oersoep’ van Yellowstone National Park speuren wetenschappers naar de oorsprong van het leven, medicijnen tegen kanker en buitenaardse levensvormen. En naar extremofielen: bizarre micro-organismen die leven onder de meest extreme omstandigheden – en ondertussen ook nog zorgen voor fraaie abstracte kunstwerken.
Elanden, wolven, beren en andere grote zoogdieren trekken elk jaar duizenden bezoekers naar het Yellowstone National Park. Toch zijn niet zíj de ware artiesten van Amerika’s oudste nationale park. Die rol is toebedeeld aan de vaak bizarre micro-organismen die leven in het hete water dat op verschillende plaatsen uit de grond spuit, sist of borrelt. We hebben het dan over bacteriën, archaea (of oerbacteriën), algen, schimmels en andere microscopische levensvormen die overleven onder zulke extreme omstandigheden dat ze extremofielen worden genoemd.
Meestal zijn micro-organismen geen succesvolle publiekstrekkers, omdat je ze toch te klein zijn om te zien. Maar in het hete water van het Yellowstone National Park vormen zij samen met exotische mineralen dikke, veelkleurige microbiële matten die eruitzien als ware kunstwerken. Zo’n mat lijkt nog het meest op een portie slijmerige lasagne, met verschillende lagen. Elke laag kent zijn eigen leefgemeenschap: kolonies van bacteriën, archaea en algen, felgekleurd zijn door pigmenten en mineralen. Soms zijn de lagen zo dik dat ze, naast bellen zuurstof, zwavelsulfide en kooldioxide, ook nog zanddeeltjes en mineralen vasthouden.
De leefomstandigheden in de mat variëren van laag tot laag. De bovenste laag wordt meestal gevormd door blauwalgen (cyanobacteriën), die via fotosynthese kooldioxide uit de lucht omzetten in voedsel en zuurstof. Eronder zitten kolonies die deze zuurstof weer gebruiken voor hun stofwisseling. En daaronder zitten dan soms nog exotische micro-organismen die waterstofsulfide of zelfs arsenicum gebruiken voor hun stofwisseling.
Dit is een gedeelte van een artikel uit KIJK 2/2011, in de winkel van 14 januari tot en met 10 februari. De tekst werd geschreven door Teake Zuidema.
Beeld: Teake Zuidema