Net in het jaar dat Nederland zijn 18 miljoenste inwoner erbij heeft gekregen, is de bevolking van Japan en China flink aan het krimpen. Met zo’n slinkende bevolking krijgt bijna elk land vroeg of laat te maken. Hoe ziet de wereld bevolking er over een eeuw uit? En wat is er nog over van de mensheid over 250 jaar?

Begin 2024 kondigt het Japanse hygiënebedrijf Oji iets opmerkelijks aan: het stopt met babyluiers produceren. Het richt zich voortaan alleen nog maar op incontinentiemateriaal voor de alleroudsten. Dáár zit het geld. Want sinds 2010 krimpt de Japanse bevolking. Weliswaar zijn er hartstikke veel ouderen, zo’n 30 miljoen, maar baby’s komen er nauwelijks nog bij. In het jaar 2100 zal de Japanse bevolking volgens de prognoses zelfs gehalveerd zijn.

Zelfs India krijgt te maken met een krimpende bevolking

Dat lijkt een ver-van-je-bedshow, maar De Krimp komt. Althans: op veel plaatsen. Hongarije krimpt. China krimpt. Spanje volgt binnenkort. In Nederland krijgen stellen ook niet meer genoeg kinderen om de bevolking te blijven aanvullen; slechts anderhalf kind per twee volwassenen. Het is dat zich in Nederland nog mensen uit het buitenland vestigen, anders zouden we hier nu ook al krimpen.

Dat komt namelijk door een wetmatigheid: zodra het opleidingsniveau van een bevolking stijgt, worden er minder kinderen geboren. Zelfs India, ooit een van de snelstgroeiende landen ter wereld, zal waarschijnlijk deze eeuw nog gaan krimpen.

Toekomstscenario’s

Waarheen brengt die krimp de mensheid? De Verenigde Naties verwachten dat de wereldbevolking ergens voor het jaar 2100 piekt; daarna daalt de lijn alleen nog maar. Maar blijven er dan steeds minder mensen over? Wie gaat de vakken vullen, de groenten oogsten en aan de ziekenhuisbedden staan?

De wereld over 100 jaar of zelfs 250 jaar ziet er in elk geval héél anders uit dan die van nu, zegt Leo van Wissen, economisch demograaf aan het Nederlands Interdisciplinair Demografisch Instituut (NIDI). Hoe precies, dat is de vraag. “Als je mensen honderd jaar geleden had gevraagd hoe de wereld er nu uit zou zien, dan hadden ze natuurlijk geen idee. Voor ons is het net zo. Maar scenario’s hebben demografen wel.”

Dit is het begin van het artikel over de grote krimp. Het hele verhaal lees je in de wintereditie van KIJK. Bestel dit dubbeldikke nummer via onze webshop, of eenvoudig via de onderstaande knop.

Tekst: Ronald Veldhuizen. Hij is wetenschapsjournalist en schrijft onder meer voor de Volkskrant. Daarnaast is hij hoofdredacteur van Skepter.

Beeld: 2020 Sunyixun/Getty Images, Bewerking: Bert van den Broek/IDETIF