Als er één uitgestorven dier tot de verbeelding spreekt, is het wel Gigantopithecus blacki. Met een lengte van maar liefst 3 meter moet deze uit de kluiten gewassen mensaap een opvallende verschijning zijn geweest. Maar wat weten we eigenlijk over deze gigant?

De koning van de jungle. Als we een miljoen jaar geleden hadden geleefd, zouden we die titel niet hebben gegeven aan de leeuw, maar aan Gigantopithecus blacki. Deze reuzenaap zwaaide tussen 2 miljoen en 250.000 jaar geleden de scepter in de dichte bossen van Zuid-China. Toch kwam ook aan zijn bestaan een eind. Maar wat zorgde er dan voor dat de scepter van Gigantopithecus knakte?

Paleontologen stonden lange tijd voor een raadsel. Begin dit jaar verscheen er in het gerenommeerde wetenschappelijke tijdschrift Nature echter een grootschalige studie naar het uitsterven van de Gigantopithecus. In de aanloop naar het noodlot van de reuzenaap, concluderen onderzoekers, namen de ijstijden in intensiteit toe. Het landschap van Zuid-China veranderde zodanig dat de toenmalige koning van de jungle zich hieraan niet kon aanpassen en voorgoed verdween.

Maar een aantal van zijn resten is bewaard gebleven. Aan de hand van deze overblijfselen proberen wetenschappers niet alleen het einde van de reuzenaap, maar ook zijn leven in kaart te brengen. Al komen daar nu nog veel aannames bij kijken.

Lees ook:

• Waarom stierf de reuzenaap uit? Mysterie eindelijk opgelost
• Geheimen onthuld van uitgestorven reuzenaap

Drakentanden

Het is de Duitse paleoantropoloog Ralph von Koenigswald die de aap voor het eerst beschrijft. In 1935 loopt hij een medicijnwinkel in Hongkong binnen en ziet daar een kies in de verkoop staan. Die wordt aangeprezen als drakentand, iets wat in China als ingrediënt voor tal van traditionele medicijnen wordt gebruikt. Von Koenigswald weet echter direct dat het om een kies van een primaat gaat. Maar dan wel een uitgestorven primaat die veel groter moet zijn geweest dan de soorten die nog altijd op aarde rondstampen en -slingeren.

Hij noemt de soort Gigantopithecus blacki. Gigantopithecus betekent reusachtige aap, blacki is een eerbetoon aan Davidson Black. Deze Canadese arts heeft belangrijk onderzoek verricht naar de evolutie van de mens in China en is in 1934 – een jaar voor Von Koenigswalds vondst van de kies – op 49-jarige leeftijd overleden aan een hartaanval in zijn kantoor.

Inmiddels zijn er honderden tanden, kiezen en kaken opgediept van Gigantopithecus blacki, maar geen grote botten. Hoe zit dat?

Dit is het begin van het verhaal over de reuzenaap dat te lezen is in KIJK 5/2024. Bestel deze editie in onze webshop, of eenvoudig via de knop hieronder.