Op het eerste gezicht hebben het doden van tumorcellen, het conserveren van vruchtensappen en het bereiden van een kipfiletje weinig met elkaar te maken. Maar al deze processen kun je verbeteren door gaten te schieten in celmembranen. Hoe? Met ultrakorte stroomstoten.

Een paar naaldprikjes; meer kun je aan de buitenkant niet zien bij een kankerpatiënt die is behandeld door interventieradioloog Martijn Meijerink van het VU medisch centrum. De patiënt is daarvoor wel uren onder narcose geweest, terwijl Meijerink met behulp van de CT-scanner twee tot zes naalden via de huid rond de te behandelen tumor plaatste. Tijdrovend precisiewerk, want de naalden moeten precies goed liggen.

Arts-onderzoeker Hester Scheffer bedient het apparaat dat via de naalden de elektrische pulsen geeft en verzamelt alle data. Hoewel het apparaat de naam NanoKnife heeft, wordt er absoluut niet mee gesneden. Na negentig pulsen van 90 microseconden met een kracht van 3000 volt (1500 volt per centimeter tumorweefsel) is de behandeling klaar. De tumorcellen tussen de naalden zijn onomkeerbaar geëlektroporeerd en zullen daardoor afsterven.

Irreversibele elektroporatie is een goedgekeurde, veilige behandeling. Sinds september 2012 heeft Meijerink dan ook al meer dan 65 patiënten op de behandeltafel gehad, meestal in het kader van speciale klinische studies. Hij zegt daarover: “Binnen het VUmc doen we onderzoek naar irreversibele elektroporatie bij patiënten met uitzaaiingen in de lever als gevolg van darmkanker en met niet-uitgezaaide vormen van alvleesklierkanker.”

Maar er kan meer met elektroporatie. Micro-organismen zijn bijvoorbeeld evenmin bestand tegen die behandeling. Interessant voor de conservering van voedsel, want smaakstoffen, vitaminen en eiwitten blijven juist wel intact. En gebruik je deze techniek om producten te verwarmen, dan blijkt elektroporatie een razendsnelle en energiezuinige kooktechniek te zijn. Maar hoe werkt het precies?

Dit is een fragment van een artikel te vinden in KIJK 3/2015. Dit nummer ligt in de winkel van 19 februari tot en met 18 maart.

Hieronder een filmpje over de NanoKnife:

Meer informatie:

• YouTube: Electroporation-based Technologies and Treatments
• YouTube: D&W Process Technology PEF Unit in uitzending NTR Labyrint
• YouTube: Omroep Gelderland over e-cooking
• Innovation XL: De Nutri-Pulse e-cooker

Tekst: Anja Janssen