De Franse Revolutie wordt beschouwd als de geboorte van het moderne Europa met haar natiestaten, democratie, mensenrechten en gelijke kansen voor iedereen. Hoe zou onze wereld eruit hebben gezien als de Franse revolutie er nooit was geweest?
Joost van Heerdt tot Eversberg keek tevreden uit het raam van de bestuurskamer op de vijftiende etage van het kantoor van Coquille, de Frans-Nederlandse oliemaatschappij waar hij sinds het pensioen van zijn vader nu alweer vijf jaar de scepter zwaaide. Het overleg met de bisschop van Nantes was uitstekend verlopen. De goede man was akkoord gegaan met de exploitatievergunning voor het boren naar schaliegas op zijn grondgebied, zolang zijn jachtterreinen en de landgoederen van de plaatselijke adel werden ontzien. Pas de problème. Er woonden toch alleen maar een paar boerenfamilies, dus niemand die zich daar druk over ging maken.
Ach, die geestelijkheid. Ze hadden de mond vol over naastenliefde en barmhartigheid, maar als het erop aankwam wogen ouderwetse francs zwaarder dan Gods Woord. Toch waren die katholieken zakelijk niet al te snugger. Hij had het contract laten opstellen in Hollandse hectare, maar die sukkel van een bisschop dacht dat het over Franse acres ging. Dat scheelde mooi de helft aan exploitatiekosten.
Hij gniffelde besmuikt. Nu alleen nog even dat akkefietje met zijn landarbeiders oplossen. Ze waren weer aan het morren over flexibele arbeidstijden en een ziektekostenvergoeding. Die lui hadden ook altijd wat te zeuren! Zelf draaide hij ook weleens week van zestig uur; c’est la vie. Bovendien werkten ze buiten in de open lucht – gezonder kan niet! Het was toch niet zijn schuld als ze ziek werden? Mooi dat hij niet in die flauwekul meeging.
Voor de niet-historici onder ons: de Franse Revolutie begon in 1789 met de bestorming van de Bastille – een gevangenis in Parijs – en eindigde met de afschaffing van het koningshuis en de geboorte van de Franse Republiek, waarin het volk evenveel rechten kreeg als de adel en geestelijkheid. Dit revolutionaire vuur verspreidde zich snel over heel Europa, waarmee de Franse Revolutie wordt beschouwd als de geboorte van het moderne Europa met haar natiestaten, democratie, mensenrechten en gelijke kansen voor iedereen.
Een wereld waarin de Franse Revolutie nooit zou hebben plaatsgevonden, zou er ongetwijfeld heel anders hebben uitgezien – en het zou zomaar hebben gekund.
Dit is het begin van de ‘Wat als…’-aflevering te vinden in KIJK 6/2015. Dit nummer ligt in de winkel van 21 mei tot en met 10 juni.
Meer informatie:
Tekst: Abhinabha Tangerman
Beeld: iStock, Bert van den Broek/IDETIF