We vinden de wereld waarin we leven volstrekt vanzelfsprekend. Maar vul één feit anders in en hij ziet er plots volkomen anders uit. In deze serie keuren we elke aflevering zo’n ‘wat als…’-scenario in. Deze keer: Wat als Friesland onafhankelijk wordt?

Zelden zal er een Friese Elfstedentocht zijn gereden, zo spannend als de editie van 2019. Een halfjaar nadat de provincie Friesland zich officieel onafhankelijk heeft verklaard, is de winter voor het eerst sinds 1997 weer streng genoeg voor de Tocht der Tochten. En onafhankelijk of niet – het Friese evenement blijft populair. Ook onder Nederlanders, die net als alle andere buitenlanders gewoon welkom zijn. De Friese minister van Financiën had kort daarvoor al grijnzend uitgerekend dat zijn kersverse republiek miljoenen zou verdienen met zijn tolwegen en toeristenbelastingen. Langs de route schreeuwen alle Friezen ‘hun’ Jorrit Bergsma naar de meet in Leeuwarden. Hij moet ervoor zorgen dat aan het einde van de middag de Friese vlag kan worden gehesen, vergezeld van het Friese volkslied. Want stel je eens voor dat een Hollander wint! Dat verschrikkelijke Wilhelmus horen ze het liefst nooit meer, hier in Friesland.  

Een onafhankelijk Friesland: het zou zomaar kunnen – al het ligt niet voor de hand.Geen enkele serieuze stroming in de provincie streeft dit na. Er is zelfs geen politieke splinterpartij of club Frieslandextremisten te vinden die Friesland liever onafhankelijk ziet van de Hollanders. Wel is er een sterke Friese identiteit, maar een deel van die identiteit is juist dat ze ook bij Nederland horen. Nee, een onafhankelijk Friesland is de laatste eeuwen nooit aan de orde geweest en zal dat de komende tijd normaal gesproken ook niet zijn.

Maar wat zou er moeten gebeuren voordat de Friezen wél een eigen staat gaan nastreven? Goffe Jensma, hoogleraar Friese taal en cultuur aan de Rijksuniversiteit Groningen, wil best even mee speculeren. “Stel dat de aardgasvelden van Slochteren in Friesland hadden gelegen. Stel dat er dus niet in Groningen, maar in Friesland voor 500 miljard euro uit de grond was gehaald. En dat er vervolgens maar 1 miljard terugkomt als blijkt dat er aardbevingen door ontstaan. Dan zou Friesland het idee krijgen dat het een wingewest is dat wordt leeggeroofd door het westen van het land. En dan kan ik met voorstellen dat er stemmen zullen opgaan om Friesland onafhankelijk te laten worden.”

Een onafhankelijk Friesland, wat moeten we ons daar bij voorstellen? Zou dat een kans van slagen hebben? Zo’n land zou op het wereldtoneel natuurlijk niet veel voorstellen. Maar om het direct niet-levensvatbaar te verklaren, zou oneerlijk zijn. Friesland heeft bijna 650.000 inwoners. Dat is evenveel als Montenegro, meer dan Luxemburg en Malta, en twee keer zoveel als IJsland. Allemaal gerespecteerde landen, dus waarom zou Friesland dat op basis van het inwoneraantal niet kunnen zijn? En als zulke landjes hun eigen broek op kunnen houden, waarom zou Friesland dat dan niet kunnen lukken?

Dit is het begin van een artikel te vinden in KIJK 2/2015. Dit nummer ligt in de winkel van 15 januari tot en met 18 februari 2015.

Tekst: Tim van Ham

Beeld:  123RF/ANP/Bert van den Broek/Idetif