Zoals bekend is een stukje van Spanje in Britse handen: Gibraltar. Dat bevalt de Spanjaarden absoluut niet, maar ondertussen houden zij ook al eeuwenlang twee gebiedjes in Marokko bezet. En zo zijn er nog wel meer voorbeelden van delen van een land die in een ander land liggen, met het nodige geruzie als gevolg. Welkom in de wondere wereld van de exclaves. In deze aflevering van Geografische gekkigheid is Gibraltar zelf aan de beurt.

Eeuwig Brits

Gibraltar blijft voor eeuwig Brits. Dat was een van de uitkomsten van de Vrede van Utrecht in 1713. Veel Spanjaarden zijn daar een stuk minder blij mee. Zij kunnen zich er maar moeilijk bij neerleggen dat de rots aan de zuidelijke punt van hun land al eeuwenlang een Britse kroonkolonie is. En dus grijpt Spanje iedere gelegenheid aan om het 6,7 vierkante kilometer grote gebied terug te eisen.

Het vertrek van het Verenigd Koninkrijk uit de Europese Unie leek een omslagpunt te worden – al was het maar omdat bij het referendum van vier jaar geleden 96 procent van de stemgerechtigden in Gibraltar die Brexit afwezen. Politici van de rechtse Spaanse oppositiepartij Partido Popular zeiden dat de regering in Madrid de duimschroeven nu stevig aan moest draaien, zodat Spanje “de laatste kolonie op het Europese vasteland” kan gaan besturen, desnoods samen met de Britten. Maar de Britten voelden daar weinig voor. In 2017 zei een lid van het Hogerhuis zelfs dat Gibraltar desnoods moet worden verdedigd “zoals Margaret Thatcher dat in 1982 heeft gedaan met de Falklandeilanden” – met militair geweld dus.

‘Niet langer een probleem’

De EU gaf Spanje bij de onderhandelingen vervolgens een geweldige troef in handen: het land kreeg het vetorecht om de hele Brexit-deal op te blazen als het niet tevreden was met de Britse concessies over Gibraltar. Die unieke kans grepen de Spanjaarden maar deels aan. Premier Pedro Sánchez maakte in oktober 2018 bekend dat Gibraltar “niet langer een probleem vormt” voor de scheiding tussen het Verenigd Koninkrijk en de EU, ook al werd er nog stevig gediscussieerd over milieukwesties, arbeidsmigratie en belastingontwijking. De Spaanse oppositie was woedend: de regering zou met veel te weinig genoegen hebben genomen.

Sinds het Brexit-referendum voerde de Gibraltarese overheid vele gesprekken met bedrijven ter voorbereiding op een vertrek uit de EU. “Wij stemden ervoor om in de EU te blijven, en dat heeft nog steeds onze voorkeur”, zei plaatsvervangend premier Joseph Garcia in augustus 2019. “Desondanks moeten we ons nu voorbereiden op ons aanstaande vertrek.” En de Spanjaarden? Die zullen bij een volgende gelegenheid ongetwijfeld opnieuw beginnen over het “bevrijden van deze kolonie”.

Tekst: Merijn van Nuland

Openingsbeeld: Adam Cli, CC BY-SA 4.0

Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!