Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!
Overdag onderzoekt wetsdokter Babette Van Rafelghem lichamen op letsel, ’s avonds maakt ze tekeningen van haar werk. Om de forensische geneeskunde toegankelijker te maken en misvattingen de wereld uit te helpen, bundelde ze haar tekeningen en voorzag ze die van uitleg.
In de Amsterdamse Jordaan wordt het lichaam van de schatrijke 55-jarige Martha Degener op bed gevonden. Buurtbewoners bellen de politie, die al snel ter plaatse is – gevolgd door rechercheurs Jurriaan de Cock en Dick Vledder. Eenmaal binnen in het huis vraagt De Cock aan de schouwarts: “Den Koninghe, wat hebben we hier?” Waarop deze antwoordt: “Een gebroken nek. Een val is uitgesloten. Martha moet zo’n beetje tussen 12 uur en half 2 vannacht zijn overleden.”
Dit fragment uit de Nederlandse detectiveserie Baantjer bevat een aantal misvattingen. “Het tijdstip van overlijden is niet zo gemakkelijk te bepalen als misdaadseries ons willen doen geloven. Verder kun je zonder inwendig onderzoek niet stellen dat een nek gebroken is. Bovendien zeggen we nooit ‘dit of dat is er precies gebeurd met de overledene’, maar geven we aan welke mogelijkheden er zijn. Het gaat veel meer om graden van waarschijnlijkheid dan om een harde constatering”, zegt Babette Van Rafelghem.
Onder andere om deze en meer misvattingen de wereld uit te helpen, schreef de Vlaamse wetsdokter haar boek Post mortem. Atlas van de autopsie. En het bleef niet bij schrijven: Van Rafelghem maakte ook de illustraties die stap voor stap een autopsie documenteren. Ze nodigt de lezer op deze manier uit om te kijken door de ogen van de wetsdokter. Hoe voert die een autopsie uit? En tot welke inzichten leidt dat?
Lees ook:
Kinderdroom?
“Als klein meisje was ik bang voor alles wat met de medische wereld te maken had; en dan vooral voor bloed.” Wanneer dit precies veranderde, weet Van Rafelghem niet, maar de Britse detectiveserie Midsomer Murders speelde er wel een rol in. “Daar keek ik samen met mijn ouders naar. En als de lijkschouwer dan in beeld kwam, zei ik tegen mijn ouders dat me dat wel een leuk beroep zou lijken. Maar of ik dat écht meende, weet ik niet.”
Toch besloot ze de opleiding geneeskunde te volgen, gevolgd door de specialisatie forensische geneeskunde – ook wel gerechtelijke geneeskunde genoemd. Hierna mocht ze zichzelf wetsdokter noemen. En we schrijven bewust het Vlaamse woord wetsdokter, en niet het Nederlandse patholoog-anatoom, omdat de definities verschillen. “Een forensisch patholoog-anatoom heeft de opleiding pathologie gevolgd en kijkt alleen naar overleden personen. Een wetsdokter rondt de opleiding gerechtelijke geneeskunde af en onderzoekt ook levende mensen.”
Van Rafelghem legt dat laatste verder uit. “We kijken bijvoorbeeld naar de verwondingen van mensen die in comateuze toestand in het ziekenhuis zijn opgenomen en waarvan niet zeker is of dat door een misdrijf of een ongeluk komt.”
Dit is het begin van het interview met wetsdokter Babette Van Rafelghem. In KIJK 5-2025 lees je het hele artikel. Bestel deze editie in onze webshop.
Beeld: Jana Germanus