Eerder dit jaar maakte het zijn opwachting in alle nieuwsprogramma’s: het majoranadeeltje dat aan de TU Delft tevoorschijn was getoverd. Maar wat voor deeltje is dit nu eigenlijk? En wat voor deeltje is het juist niet?
Hij zal nog geen 2 meter hoog zijn: de metalen buis waarin het experiment is gehuisd dat de groep van de Delftse hoogleraar Leo Kouwenhoven de afgelopen twee jaar heeft beziggehouden. Toch was wat er in deze bescheiden pijp zat eerder dit jaar net zo uitgebreid in het nieuws als het befaamde higgsdeeltje. Kouwenhoven en collega’s waren er namelijk voor het eerst in geslaagd majoranadeeltjes waar te nemen. Reden voor onder meer het NOS Journaal, RTL Nieuws, De Wereld Draait Door en Paul & Witteman om er uitgebreid aandacht aan te besteden op de dag dat het artikel van Kouwenhoven en collega’s werd gepubliceerd. Ongetwijfeld geholpen door een flinke dosis nationale trots beheerste een stukje natuurkunde waar het grote publiek eerder nog nooit van had gehoord die avond de tv.
Maar wat ís het majoranadeeltje nu precies? En waarom was deze ontdekking zo bijzonder? Dat werd op de meeste plekken op zijn best in grove streken geschetst. Bovendien bleek al gauw dat niet elke programmamaker of journalist precies begreep waar hij het over had. Zo sprak RTL Nieuws over een nieuw elementair deeltje, terwijl het majoranadeeltje waar het om ging dat nu net niet is. Ook werd de ontdekking in verband gebracht met donkere materie, wat op zijn minst een tikje misleidend was. Ja, het kán zijn dat donkere materie bestaat uit majoranadeeltjes. Maar die zijn van een heel andere soort dan de majorana’s van Kouwenhoven. Kortom, hoog tijd om, nu het stof is gaan liggen, eens uit de doeken te doen hoe het écht zit.
Dit is het eerste gedeelte van een artikel uit KIJK 11/2012, in de winkel van 21 september tot en met 18 oktober.
Meer informatie:
- Science: Signatures of Majorana fermions in hybrid superconductor-semiconductor nanowire devices
- Nature: Majorana returns
- CERN Courier: Ettore Majorana. Genius and mystery
Beeld: TU Delft