Meer dan vijf eeuwen oud is ze inmiddels, maar nog altijd trekt ze volle zalen: Mona Lisa. Sterker nog, het Louvre kan de toestroom Mona Lisa-bezoekers bijna niet meer aan. Wat is toch de aantrekkingskracht van de glimlachende dame? “Da Vinci nam de opdracht aan uit geldnood.”
Eind april kwam de Mona Lisa weer eens in het nieuws. In het Louvre, een van de grootste musea ter wereld, zijn meer dan 30.000 kunstwerken tentoongesteld. Toch lijkt een groot deel van de 9 miljoen jaarlijkse bezoekers maar één doel te hebben: Mona Lisa zien. Dat veroorzaakt zoveel drukte dat dit ene schilderij mogelijk een aparte zaal voor zich alleen krijgt, vertelde de directeur van het museum aan een Franse televisiezender: “Het is frustrerend als je bezoekers niet de best mogelijke ontvangst geeft, en dat is zo bij Mona Lisa.” En dat voor een portret van een gewone huisvrouw.
Lees ook:
Veel theorieën
De lijst aan theorieën over wie toch die glimlachende vrouw op het schilderij is, is eindeloos. Zo zou de Mona Lisa een zelfportret zijn, de moeder van Da Vinci, een denkbeeldige, ideale vrouw – of zelfs een man: zijn leerling Salaí. Maar het is ‘gewoon’ Lisa Gherardini, de derde vrouw van de Florentijnse zakenman Francesco del Giocondo, zegt Michael Kwakkelstein. Hij is Da Vinci-kenner en directeur bij het Nederlands Interuniversitair Kunsthistorisch Instituut (NIKI) in Florence. “Als iemand wil aantonen dat er iemand anders dan Gherardini is afgebeeld op de Mona Lisa, laat diegene dan maar met manuscripten, documenten of beschrijvingen uit de zestiende eeuw komen. Alleen dán is zoiets aan te tonen. Dat soort bewijzen zijn er wel degelijk, maar die tonen aan dat het een afbeelding is van mevrouw Gherardini.”
Maar ja, het is nu eenmaal makkelijk scoren als je iets beweert over de Mona Lisa, vervolgt hij. “Als ik morgen met mijn naam in de krant wil, moet ik iets roepen over de Mona Lisa. Maar de waarheid is gewoon dat Da Vinci de opdracht voor het schilderij aannam toen hij een keer in geldnood zat.”
Dit is het begin van het verhaal over de aantrekkingskracht van de Mona Lisa in KIJK Geschiedenis 5/2024. Bestel deze editie in onze webshop of eenvoudig via de knop hieronder.
Tekst: Tim van Ham
Beeld: Loic Venance/Getty Images