Voorstander zijn van windenergie, maar zelf zo’n monsterlijke windmolen niet in de buurt willen hebben. Zomaar een voorbeeld van gedrag dat NIMBY wordt genoemd: not in my backyard. Nimby’s zijn dus mensen die een bepaalde ontwikkeling toejuichen, maar hier geen consequenties aan willen verbinden. Of is dat te simpel gedacht?

Geen familie die zo vaak moest verkassen als de Romafamilie Nicolich. Jarenlang zwierf ze rond in de provincie Utrecht, en overal waar ze kwam was het hommeles. Buurtbewoners klaagden over lawaai, vandalisme en dronkenschap, er waren problemen met jeugdzorg, woningen werden vernield. Keer op keer werden de familieleden op straat gezet, en op elk nieuw adres ging het weer fout. Geen enkele woningbouwvereniging wilde de familie nog iets verhuren. “De meeste gemeenten zijn Roma liever kwijt dan rijk. Daardoor ontstaat een doorschuifeffect”, zei Chris Veldhuysen van het Instituut voor Multiculturele Ontwikkeling Forum al in 2005.

Typisch een gevalletje van NIMBY, van not in my backyard, zou je zeggen. Want natuurlijk vinden we dat iedereen ergens moet kunnen wonen, alleen willen we zelf geen lastige buren. Net zoals we snappen dat snelwegen nodig zijn, zolang ze maar niet pal voor onze deur worden aangelegd. Onze woonomgeving is ons heilig. Hier willen we tot rust kunnen komen en ons veilig kunnen voelen. Hier willen we bovendien onze kinderen gezond laten opgroeien. My home is my castle. Wee degene die ons huiselijk geluk durft te bederven.

Het probleem is alleen dat we ons landje met zo’n 17 miljoen mensen moeten delen en al die mensen hebben voorzieningen nodig. Dat betekent dat ook fabrieken, snelwegen, vuilstortplaatsen, militaire bases en energiecentrales ergens een plek moeten krijgen.

Daarnaast vraagt een samenleving ook in sociaal opzicht wat van burgers. Gevangenissen, tbs-klinieken en opvangcentra voor asielzoekers of verslaafden horen allemaal bij de inrichting van ons land. Daar hebben we samen voor gekozen – en dus moeten er ook offers worden gebracht. Geen vliegveld zonder geluidsoverlast, geen gasboringen zonder aardbevingen en geen tbs’er zonder tbs-kliniek.

Dat weten we ook wel. Maar waarom moet dat allemaal in ónze achtertuin? En waarom kunnen veel van ons daar zo lastig mee omgaan? Oftewel: waar komt ons nimbygedrag eigenlijk vandaan?

Dit is het begin van een artikel te vinden in KIJK 6/2014. Dit nummer ligt in de winkel van 1 tot en met 27 mei.

Meer informatie:

• CBS: Waardenverandering in Nederland: resultaten van de SOCON-enquête 1980-2011
• Sociaal en Cultureel Planbureau: De sociale staat van Nederland 2013
• Sociaal en Cultureel Planbureau: Culturele veranderingen in Nederland
• Steendam, M. (2008): Nimby-gedrag en het algemeen belang
• Volkskrant: Pedo’s Florida wonen bij elkaar
• NRC next: Next checkt: ‘De Betuweroute maakt de verwachtingen waar’
• Trouw: Hanneke Jansen: De familie Nicolich past nergens
• The China Story: NIMBY Protests – A timeline of NIMBY protests
• The Wall Street Journal: ‘No nukes’ China’s latest NIMBY protest
• The nation: NIMBY comes to China 
• Journal of Democracy: China Since Tiananmen: Middle-Class Mobilization

Tekst: Iris Dijkstra

Beeld: Hein de Kort/Comic House