Diabetes, aderverkalking en kanker: mensen met obesitas krijgen zoals bekend op den duur ernstige lichamelijke problemen. Natuurlijk willen we die liever voorkomen dan genezen. In hoeverre kunnen we zelf invloed uitoefenen op obesitas?

Waren het niet je ouders, dan wel huisartsen, docenten op school of zelfs psychologen die het vaak zeiden: eet gezond en gebalanceerd, beweeg genoeg en sport regelmatig, het liefst buiten in de frisse lucht. Waarschijnlijk is iedereen zich inmiddels bewust van het belang van deze gewoontes. Toch vlogen de nieuwsberichten over het toegenomen aantal mensen met obesitas ons de laatste maanden om de oren. Ook steeds meer Nederlanders hebben obesitas; wereldwijd gaat het inmiddels om ruim een miljard mensen.

Slaat iedereen die wijze adviezen dan gewoon in de wind? Of doen we wel degelijk ons best om een fit lichaam te krijgen, maar zijn er andere factoren die het getal op de weegschaal beïnvloeden? Tijd om ons eigen lichaam onder de loep te nemen, op zoek naar de boosdoener(s).

Lees ook:

• Obesitaspil is dé doorbraak van het jaar volgens vakblad Science
• Waarom is het zo lastig om af te vallen als je ouder wordt?

Pech of geluk

Maar eerst de vraag wanneer we van obesitas spreken. Of je een gezond gewicht, overgewicht of ernstig overgewicht (obesitas) hebt, berekent men nog altijd met de Body Mass Index (BMI). De BMI is een internationale maat die de verhouding tussen lengte en gewicht weergeeft. Een BMI tussen de 18,5 en 25 is gezond, tussen de 25 en 30 heeft iemand overgewicht, boven de 30 spreken we van obesitas. Mensen die ‘gewoon’ te veel eten, zullen in gewicht aankomen en op den duur overgewicht ontwikkelen. Maar zó veel aankomen dat je obesitas krijgt, dat red je niet met te veel eten; daar zijn andere verklaringen voor.

Er is een handjevol mutaties in de genen bekend die op zichzelf al direct tot ernstig overgewicht leiden. Zo bestaat er een mutatie waardoor je lichaam geen leptine aanmaakt, met als gevolg dat je continu honger hebt. Ook is er een mutatie die ervoor zorgt dat de signalen van het eiwit melanocortine niet worden herkend, waardoor je energiebalans en je stofwisseling volledig ontregelen. Maar mutaties in deze genen zijn extreem zeldzaam en verklaren maximaal 5 procent van de obesitasgevallen.

Dit is het begin van het artikel over obesitas in KIJK 10/2024. Bestel deze editie in onze webshop, of eenvoudig via de knop hieronder.

Beeld: Shutterstock