Lees de eerste KIJK-column van Kees Moeliker, waarin hij vertelt over zijn eigen observatie van een homoseksuele, necrofiele eend en ander Ig Nobelprijs-waardig onderzoek.

Op 5 juni 1995 om 17.55 uur kondigde een keiharde klap tegen de glazen gevel van het museum waar ik werk een dramatische voorval aan. Een mannetjeseend had zich doodgevlogen tegen de ruit en werd vervolgens – voor mijn ogen – verkracht door een soort- en seksegenoot. De publicatie die ik over deze opmerkelijke gebeurtenis schreef (PDF), gaf ik als titel ‘Het eerste geval van homoseksuele necrofilie bij de wilde eend’.

In 2003 won ik met die eendenobservatie de Ig Nobelprijs. Deze onderscheiding beloont onderzoek dat ‘je eerst laat lachen en daarna aan het denken zet’. Na het winnen hiervan veranderde mijn leven. Ik kreeg de bijnaam ‘de eendenman’ en ik raakte nauw betrokken bij Improbable Research, de Amerikaanse organisatie die de winnaars van deze felbegeerde prijs selecteert.

Dat betekent in de praktijk dat ik duizenden nominaties doorspit, op zoek naar juweeltjes van onwaarschijnlijk onderzoek die een Ig Nobelprijs waardig zijn. Voortaan zal ik je in mijn column een kijkje in onze keuken gunnen, met bloemlezingen uit prijswinnende publicaties of uit ander wetenschappelijk onderzoek dat je zowel laat lachen als aan het denken zet.

Neem apenonderzoeker Tony L. Goldberg die thuis, terug van veldwerk in Oeganda, een teek in zijn rechterneusgat vindt. Na enig speurwerk blijkt de ongenode gast een nog onbeschreven soort te zijn die normaal gesproken in de neus van chimpansees leeft, maar kennelijk was overgelopen (American Journal of Tropical Medicine and Hygiene, 2013).

Deze vondst doet mij denken aan Ig Nobelprijswinnaar Robert A. Lopez. Hij won de entomologieprijs in 1994 voor zijn publicatie ‘Of mites and man’ in het Journal of the American Veterinary Medical Association, waarin hij gedetailleerd verslag doet van zijn ervaringen nadat hij mijten uit het oor van een kat in zijn eigen (linker)gehoororgaan had ingebracht. Vrijwel onmiddellijk ervoer de dappere onderzoeker lawaai, jeuk en helse pijn (in zijn oor); symptomen die minstens zeven weken voortduurden. Lopez bewees de mensheid een grote dienst, die niemand hem ooit nadeed.

Deze column werd eerder gepubliceerd in KIJK 1/2014.

Beeld: Studio 5982