Om de klimaatdoelen te halen, gebruiken we steeds meer elektriciteit en minder gas. Maar hierdoor raakt ons stroomnet almaar voller. In Nederland wordt druk onderzoek gedaan naar innovaties om dit probleem het hoofd te bieden.

In Zoetermeer hebben ze een nieuwe vmbo-school met sporthal nodig. Het plan hiervoor ligt al lange tijd op tafel; de bouw moet van start gaan in de eerste drie maanden van 2025. Maar, zo weet de Zuid-Hollandse stad inmiddels, deze planning mag de prullenbak in, want de school en de sporthal kunnen voorlopig niet worden aangesloten op het stroomnet.

Eind vorig jaar maakte netbeheerder TenneT namelijk bekend dat het maximale verbruik op het hoogspanningsnet in Zuid-Holland is bereikt. Dat geldt niet alleen voor deze provincie; heel Nederland kampt met een vol elektriciteitsnet.

En dat raakt niet alleen scholen. Het belemmert de groei van bedrijven, staat woningbouw in de weg en vertraagt de energietransitie. Al met al loopt de Nederlandse economie hierdoor jaarlijks tussen de 10 en 35 miljard euro aan inkomsten mis, zo blijkt uit onderzoek van adviesbureau Boston Consultancy Group. Kortom: een groot probleem dat vraagt om oplossingen.

Lees ook:

• Plakken zonder lijm? Wetenschappers ‘lijmen’ met elektriciteit
• Verbruikt een oplader zonder aangesloten apparaat stroom?

File op het net

Een van de grote ‘boosdoeners’ achter het volle stroomnet is de energietransitie. Ten eerste neemt daardoor de vraag naar elektriciteit toe. Neem dit voorbeeld uit het dagelijks leven. Na een drukke werkdag kom je thuis en steek je de stekker van je elektrische auto in de laadpaal. Eenmaal binnen zet je de verwarming aan, die niet meer op gas, maar op elektriciteit werkt. Dat geldt ook voor de inductieplaat waar mee je vervolgens je avondeten klaarmaakt.

Tegelijkertijd stijgt het aanbod van duurzaam opgewekte elektriciteit: zonnepanelen op onze daken of in een veld en windturbineparken wekken tegenwoordig heel veel stroom op. Al deze stroom moet door kabels die grotendeels zijn aangelegd vóór de energietransitie, en die kunnen deze drukte helemaal niet aan. Er ontstaat een soort file op het elektriciteitsnet: netcongestie.

Nog meer belasting kan er dus eigenlijk niet bij. En dat zorgt ervoor dat de capaciteitskaart, die de gebieden laat zien waar grote stroomgebruikers geen nieuwe aansluiting kunnen krijgen, steeds roder kleurt. “Er zijn in Nederland bijvoorbeeld woonwijken waarvan de huizen al zijn opgeleverd, maar die gewoonweg niet van stroom kunnen worden voorzien”, zegt David Smeulders, hoogleraar energiesystemen aan de Technische Universiteit Eindhoven.

Dit is het begin van het artikel over het volle stroomnet. Lees het hele verhaal in KIJK 3-2025. Bestel deze editie in onze webshop, of eenvoudig via de knop hieronder.

Beeld: Shutterstock