KIJK-columnist Rik Peters over het energie- en materiaalverbruik van smartphones, en het alternatief Phonebloks.

Slecht nieuws en goed nieuws voor telefoonfans. En daarna nog wat meer slecht nieuws.

Het begon met een werkstuk van Mark Mills, opperhoofd van adviesbureau Digital Power Group. Met een op waterstof lopende rekenmachine had hij becijferd dat een moderne smartphone jaarlijks meer stroom verbruikt dan een koelkast. Een bekend sommetje dat lijkt te kloppen – zolang je bij de bellers alle masten en servers en hotspots meetelt, maar bij koelkasten de magneetjes even wegdenkt.

Daarna riep kenniscentrum NCDO dat er voor het bouwen van één mobieltje ongeveer 75 kilo ruw materiaal nodig is. Waaronder steeds zeldzamer wordend spul als goud en aardolie. Ook nu een bijsluiter, want het getal is gepikt van een onderzoek uit 2001 – zes jaar vóór de eerste iPhone, en dus even actueel als cijfers over de milieugevolgen van cassettebandjes.

De tegenbeweging komt uit Nederland. Dave Hakkens studeerde af aan de Design Academy Eindhoven met zijn Phonebloks, een materiaalzuinige LEGO-telefoon die je zelf kunt vormgeven. En er zijn al 25.000 stuks verkocht van de verantwoord geknutselde FairPhone uit Amsterdam, die conflict-free resources gebruikt en de ingehuurde timmermannen beloont met fair wages. Een soort Max Havelaar 2.0.

Je kunt zeggen dat dit twee mooie projecten zijn, die alle aandacht verdienen. En dan heb je gelijk. Maar je kunt ook opmerken dat het uitzonderingen blijven, en je boos maken omdat de rest van de belindustrie – altijd fan van zelfpromotie en grote woorden – zich zo standvastig blijft concentreren op het maken van dumbphones.

Deze column is ook terug te vinden in KIJK 2/2014.

Beeld: Studio 5982