Schrijver en KIJK-columnist Ronald Giphart verdiept zich in het gebroken-hart-syndroom.

Het was een broeierige zomernacht in 1988 en ik werkte als nachtportier in een ziekenhuis. De deuren stonden wijd open om de verkoelende nachtwind binnen te laten. Om een uur of drie kwam met die bries plots een Turkse man de hal binnengerend, wild wijzend op zijn hart. Hij gaf aan dat hij onnoemlijke pijn had. Ik drukte op de noodknop voor reanimaties. Binnen een minuut kwamen er allemaal slaperige artsen de hal in gesneld – waarna bleek dat iemand die rennend een ziekenhuis binnenkomt natuurlijk niet hoeft te worden gereanimeerd.

Toen de artsen brommend weer naar hun bed verdwenen, vroeg de nachtbroeder de Turkse man wat er aan de hand was. De man bleef maar jammeren en wijzen op zijn borst. Uiteindelijk zei hij met een verwrongen gezicht: “Mijn vrouw… Mijn vrouw heeft mij vandaag verlaten.” De man voelde letterlijk zijn ‘gebroken hart’.

Dit verhaal heb ik vaak naverteld en ik heb er altijd aan toegevoegd dat de man zich zijn hartenpijn inbeeldde, dat zijn krampen psychosomatisch waren. Niet dat hij zich aanstelde, maar zijn geest voelde pijn die niet in zijn lichaam zat.

Althans, dat dacht ik. Inmiddels weet ik dat er tako-tsubocardiomyopathie bestaat, ofwel een ‘gebroken hart’-syndroom. Een tako-tsubo is een Japanse aardewerken pot, bedoeld om inktvissen mee te vangen. De pot heeft een brede, ronde bodem en een smalle hals. Japanse artsen hebben ontdekt dat het hart, met name de linkerhartkamer, de vorm van een tako-tsubo kan aannemen. Dit gebeurt als iemand onder grote emotionele stress staat. Nederlandse artsen spreken in dat geval soms van een viskruikinfarct.

Bij een grote emotionele schok (als iemand bijvoorbeeld onverwacht de bons krijgt) kunnen er zoveel stresshormonen door het lichaam gieren dat het hart van een patiënt plotseling zwakker wordt en zelfs gedeeltelijk verlamd raakt. Het lijkt dan alsof iemand alle symptomen van een hartinfarct heeft. Het hart voelt letterlijk gebroken.

Volgens schattingen zou 2 procent van de hartinfarcten eigenlijk een tako-tsubo zijn. Een klein deel van deze gevallen kan bij mannen leiden tot de dood, terwijl vrouwen – volgens de huidige theorieën – een broken heart syndrome altijd overleven. Feit is dat het verschijnsel bij vrouwen, met name oudere vrouwen, veel vaker voorkomt dan bij mannen.

Er is ook goed nieuws voor mensen met extreem zwaar liefdesverdriet of ander acuut leed. Als je er niet spontaan aan overlijdt (‘van schrik dood neervalt’), is de kans dat je ervan geneest zo’n beetje 100 procent. Na twee weken is je hart fysiek weer op orde. Geestelijk duurt de pijn helaas veel langer.

Ronald Giphart staat met zijn column in elk nummer van KIJK!

Beeld: Celine Gijssen/Studio 5982