Het rommelt in de Sahara. Er klinken onheilspellende verhalen over moslimterroristen, drugssmokkel en Amerikaanse interventies. Bovendien hebben de Toearegs weer eens een opstand ontketend. Wie zijn deze vechtlustige nomaden precies? En welke rol spelen ze in het geheel?

Ze dragen tal van schilderachtige benamingen. De Blauwe Mannen bijvoorbeeld. En Heersers van de Woestijn. Onlangs lijkt er eentje aan toegevoegd te zijn: Handlangers Van Al-Qaida. We hebben het over de Toearegs, het mysterieuze volk dat al sinds mensenheugenis in de Sahara woont.

De Toearegs genieten een krijgshaftige reputatie. Eerder dit jaar maakten ze die opnieuw waar door in het West-Afrikaanse Mali een offensief te ontketenen en het regeringsleger uit het noorden van dat enorme land te verjagen. De Toearegs konden dit militaire succes boeken dankzij de zware wapens die ze vorig jaar uit Libië hebben meegenomen. Want daar, zo willen hardnekkige verhalen, vochten Toearegs als huurlingen voor dictator Muammar Gaddafi.

In de Malinese hoofdstad Bamako kwam het tot een staatsgreep van jonge officieren die boos waren over de slappe manier waarop de regering de Toeareg-opstand aanpakte. Zo ontstond een zeer gespannen situatie, die ook in de buurlanden veel ongerustheid veroorzaakte. Een geplande oefening van Malinese, Amerikaanse én Nederlandse troepen – volgens het Ministerie van Defensie bedoeld om onze militairen “kennis en ervaring met het optreden in het Afrikaanse klimaat en terrein” op te laten doen – was al eerder afgeblazen. Welke ontwikkelingen kunnen we nog meer verwachten? En wat voor rol zullen de Toearegs daarbij spelen?

Dit is het eerste gedeelte van een artikel uit KIJK 8/2012, in de winkel van 29 juni tot en met 26 juli.

Meer informatie:

•  The Global Dispatches: Mali’s Tuareg rebellion
• Democracy Now!: British anthropologist Jeremy Keenan on ‘The dark Sahara: America’s war on terror in Africa
• U.S. Africa Command
• Spiegel Online: Tuareg activist takes on French Nuclear Company
• NRC: Nederlander en twee andere toeristen ontvoerd in Mali
• CNN: Timbuktu – Mali’s treasure at risk from armed uprising
• Nationale beweging ter bevrijding van het Azawadgebied
• Universiteit Gent: Baz Lecocq
• Afrika-Studiecentrum Leiden
  
• Trouw: Vernietigen Timboektoe gaat door, Strafhof spreekt van oorlogsmisdaad

Tekst: Leo Polak