Nee, je tong is niet je sterkste spier. En nog twee andere misverstanden over de tong rechtgezet.

1. Geen krachtpatser
De tong wordt vaak de sterkste spier genoemd, maar dat klopt niet. Sowieso is de tong niet één spier, maar een verzameling spieren. Los daarvan is er geen enkele definitie van ‘de sterkste’ die van toepassing is op de tong. Zo is de kaakspier in staat de meeste kracht te zetten op een extern object, en verricht het hart tijdens je gehele leven het meeste fysieke werk. Wel is de tong de enige spier die maar aan één kant vastzit, en daarmee de meest flexibele spier van het lichaam.

Illustratie: UNP/CC BY-SA 3.0

2. Niks smaakverdeling
Iedereen kent afbeeldingen zoals die hiernaast, waarop is aangegeven op welk deel van je tong je welke smaak proeft. Maar volgens Wop Rietveld, emeritus hoogleraar fysiologie, is daar niets van waar. “Het proeven gaat over de hele tong verspreid. Al zijn sommige gebieden zijn wel gevoeliger voor een bepaalde smaak dan andere.” En er is nog een reden waarom dit soort afbeeldingen niet kloppen. Er worden vier smaken aangegeven (zoet, zout, zuur, bitter), terwijl er inmiddels ook een vijfde (umami, of hartig) en wellicht een zesde (vet) smaak is ontdekt – al bestaat over de laatste nog geen overeenstemming. Hoe dan ook is de tong dus onderschat: hij onderscheidt meer smaken dan gedacht en is bovendien een echte multitasker.

3. Niet aangeboren
Tongrollen is het rollen van je tong in de vorm van een buisje. Het is ook de meest hardnekkige misvatting in het biologieonderwijs. De eigenschap wordt vaak gebruikt om de basisprincipes van Mendeliaanse overerving eenvoudig uit te leggen. Tongrollen zou namelijk een dominante eigenschap zijn die wordt bepaald door één gen. Als jij het kan, zou minstens een van je ouders het dus ook moeten kunnen. Maar dat blijkt de grootste onzin: er zijn genoeg voorbeelden van ouders die hun tong niet kunnen rollen met kinderen die dat wél kunnen. Bovendien blijken niet-rollers het rollen door oefening soms alsnog te kunnen leren.

Dit is een fragment van de rubriek ‘In 5 minuten… de tong’ uit KIJK 1/2012, in de winkel van 16 december 2011 tot en met 12 januari 2012.

Meer informatie:

• KNO: Smaak
• Cicero (LUMC) via Kennislink: De smaak van blauw (interview met prof. dr. Wop Rietveld over smaak)
• Bionieuws: Tongrollen helpt als remedie tegen slissen
• Myths of Human Genetics: Tongue-rolling
• Website Guiness World Records (zoeken op ‘tongue’ levert een overzichtje van tongrecords op)