Jaarlijks gaat er voor miljoenen euro’s aan ongebruikte medicijnen letterlijk in rook op bij de afvalverbranding. In de zorg klinkt de roep om de verspilling van medicijnen te verminderen steeds luider. Waarom zou je pillen waar niets mis mee is bijvoorbeeld niet opnieuw aan mensen meegeven?

Vlak voor haar overlijden aan kanker kreeg de schoonmoeder van Hans van Rooij nog een nieuwe kuur voorgeschreven van haar arts. “Toen ze me vroeg haar medicijnen aan te geven, zag ik toevallig de prijs: 3000 euro, voor vier doosjes met elk zeven pillen.” Vlak daarna mocht ze alweer stoppen, omdat de kuur niet aansloeg. De familie bracht de medicijnen terug naar de apotheek; drie van de vier doosjes waren niet eens open geweest. “Maar daar zeiden ze: we kunnen niet instaan voor de kwaliteit, dus moeten we alles vernietigen.”

Het is kenmerkend voor wat er dagelijks in de gezondheidszorg gebeurt: hele ladingen medicijnen verdwijnen in de afvalbak. Aan sommige daarvan hangen prijskaartjes waar de mond van een buitenstaander van openvalt. “Ik vond die 3000 euro toen heel veel; inmiddels weet ik dat het nog veel duurder kan”, vertelt Van Rooij.

Verboden om opnieuw uit te geven

Die situatie met zijn schoonmoeder zette hem aan het denken. Hij kwam helemaal niet uit de zorg, maar ging zich verdiepen in het thema medicijnverspilling. Uiteindelijk leidde dat tot een vinding die de heruitgave van ongebruikte geneesmiddelen mogelijk moet maken: een medicijnkluisje genaamd MedSafe. Het idee is dat de patiënt de pillen in een hermetisch afgesloten apparaat mee naar huis neemt, waar steeds precies het aantal pillen uitrolt dat hij op dat moment moet slikken. De rest blijft in het kluisje zitten, waar het altijd de juiste bewaartemperatuur is. Dat is mogelijk doordat het kluisje werkt op stroom of op een oplaadbare batterij. Hierdoor weet de apotheker bij teruggave zeker dat de pillen thuis goed zijn bewaard.

Al die ongebruikte medicijnen weggooien is niet alleen zonde van het geld, het is ook slecht voor het milieu. Het betekent dat er tijdens de productie onnodig CO2 wordt uitgestoten en tijdens de afvalverwerking nog meer. Medicijnen die je inlevert bij de apotheek gaan namelijk gewoon naar de vuilverbranding, het is wettelijk verboden ze opnieuw uit te geven. Het enige voordeel van inzameling bij de apotheek is dat ze zeker op de juiste manier worden verwerkt: als klein chemisch afval.

Die verspilling moet omlaag, daar is iedereen het over eens. Maar wie een innovatief idee in de praktijk wil uitvoeren, moet nog allerlei barrières overwinnen.

Dit is het begin van het artikel over medicijnverspilling. Het hele verhaal lees je in ons dubbeldikke winternummer met nieuwe vormgeving. Nu in de winkels of eenvoudig online te bestellen via de knop hieronder.

Tekst: Anouk Broersma

Beeld: iStock/Getty Images