De schietpartij in Tucson eerder dit jaar wakkerde de discussie over vuurwapens in de VS opnieuw aan. Het land heeft een gun culture waar wij Nederlanders maar weinig van begrijpen. Maar waar komt die traditie vandaan? En komt Amerika ooit nog van zijn wapenverslaving af?

De Canadese dollar is een muntje, net als onze euro en de Britse pond. Logisch, want een munt gaat vijftig jaar mee en een biljet gemiddeld maar twee. Automaten accepteren munten veel gemakkelijker dan briefjes en het is eenvoudiger om telmachines te ontwikkelen voor muntgeld dan voor papiergeld. Maar de Verenigde Staten hebben papieren dollars. Ook al berekende het Government Accountability Office tien jaar geleden dat de keus voor dollarmunten elk jaar een besparing van 500 miljoen dollar zou opleveren. Na veel politiek geduw en getrek debatteerde het Amerikaanse congres er in 1997 voor het laatst over en besloot toch geen afstand te doen van het 1 dollarbiljet. De belangrijkste reden: onderzoek had uitgewezen dat de gemiddelde Amerikaan erg gehecht is aan zijn one dollar bill. En de politici waren veel te benauwd om de kiezer tegen de haren in te strijken.

Dit gaat nog om zoiets onbenulligs als de keus tussen een briefje of een munt. Kun je nagaan wat voor een gelazer het zou geven als het over iets belangrijks zou gaan. Iets wat voor het gevoel van veel Amerikanen verankerd ligt in de grondwet, of zelfs een recht is dat God zelf aan hen heeft gegeven. Iets ‘groots’ als de wapenwet bijvoorbeeld.

Ooit waren Columbine, Fort Hood, en Tucson gewoon plekken in Amerika. Maar tegenwoordig zijn deze namen onlosmakelijk verbonden met de gewelddadige schietincidenten die daar hebben plaatsgevonden. Columbine kwam op 20 april 1999 in het nieuws toen twee studenten, Eric Harris en Dylan Klebold, gewapend met jachtgeweren, pijpbommen en een pistoolmitrailleur (zie de foto boven dit bericht) de Columbine High School binnendrongen en het vuur openden op hun klasgenoten. Nadat ze twaalf van hun medestudenten en één leraar hadden doodgeschoten, pleegden de twee zelfmoord.

De legerbasis Fort Hood werd eind 2009 een mediahype toen Malik Nidal Hasan, een majoor in het Amerikaanse leger, er in het wilde weg om zich heen begon te schieten en daarbij twaalf soldaten en één burger vermoorde. En begin dit jaar beheerste Tucson dagenlang de media, toen de geestelijk gestoorde Jared Lee Loughner voor een supermarkt met een semiautomatisch Glock-pistool een aanslag pleegde op congreslid Gabrielle Giffords, die daar een toespraak gaf. Het lukte hem niet om haar te vermoorden, maar in de kogelregen vielen zes doden en nog eens veertien gewonden.

Dit is het eerste gedeelte van een artikel uit KIJK 5/2011, in de winkel van 8 april tot en met 5 mei.

Meer informatie:

• Amerika.nl: Amerikanen zijn dol op vuurwapens
• Small Arms Survey 2007
• The New York Times: America and guns, once more
• The Economist: America’s tragedy
• Foreign Policy: Armed, but not neccesarily dangerous
• BBC News: Why America’s gun laws won’t change

NB: dit artikel werd geschreven voordat de schietpartij in Alphen plaatsvond. Het is uiteraard niet de bedoeling van KIJK geweest dit drama op wat voor manier dan ook te bagatelliseren.

Beeld: AFP/ANP