Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!
Knap lastig: bij quantumschaken kunnen schaakstukken met elkaar verstrengeld én op twee verschillende plekken tegelijkertijd zijn.
Alsof schaken op zichzelf niet al best een ingewikkeld spelletje is, bedacht natuurkundige Chris Cantwell, oprichter van Quantum Realm Games in 2016 quantumschaken: schaken met een goede snuf quantumtheorie. Onlangs vond tijdens het virtuele Q2B-conferentie – voor quantum to business – het eerste quantumschaaktoernooi plaats. Aleksander Kubica, onderzoeker bij Amazon, ging met de gouden plak naar huis.
Lees ook:
Tastbaar
De wereld van de quantummechanica is een bizarre. Niet alleen kunnen deeltjes op meerdere plekken tegelijkertijd zijn, ze kunnen ook bijna onafscheidelijke paren vormen. Ingewikkeld, maar niet onbegrijpelijk, vindt bedenker Cantwell, die een universitaire graad op het gebied van quantum computing behaalde. Door het tastbaar(der) te maken, door het in de vorm van een bekend spel te gieten, hoopte de natuurkundige quantummechina iets toegankelijker en begrijpelijker te maken.
In quantumschaken, dat op echte quantumcomputers gespeeld kan worden, kunnen speelstukken in superpositie op twee plekken op het geruite bord tegelijkertijd zijn. Daarbij kunnen ze, net als quatumbits, met elkaar verstrengelen. “Het is alsof je op verbonden speelborden uit verschillende universums speelt”, zei Spiros Michalakis van het California Institute of Technology tijdens de livestream van de wedstrijd (zie filmpje hieronder). “Het 4D-schaken uit Star Trek is er niks bij.”
Spelregels
Deze quatumregels betekenen onder meer dat schaakmat, de manier waarop je bij een doorsnee schaakpotje de winst zou opeisen, flink gecompliceerder geworden is. De koning kan namelijk altijd de quatumsprong wagen en meerdere plekken tegelijkertijd innemen. Zo zou je dus een ‘halve’ koning schaakmat kunnen zetten, terwijl de andere ‘helft’ vrijuit gaat.
Tijdens de stream werden de mogelijke gevolgen hiervan – een eindeloos ‘delende’ koning – nog even besproken. De infinite king run, zoals het gedoopt werd, houdt in dat de speler aan de verliezende hand zijn koning eindeloos opnieuw splitst (lees: in superpositie brengt). Zo stelt hij het einde van het spel – en zijn verlies – uit. Los van dat het spel met deze ‘tactiek’ nooit over zou zijn, zou aanwezigheid van de koning op den duur zo dunnetjes over de vakken op het spelbord zijn uitgesmeerd, dat het door de computer naar beneden afgerond wordt. Dan is er geen koning meer.
Potje spelen
In de praktijk zijn er een aantal regels bedacht waardoor het spel speelbaar blijft. Eén daarvan is een tijdslimiet. Zo won Aleksander Kubica van Amazon uiteindelijk ook dit eerste quantumschaaktoernooi. Hij won de laatste match van Doug Strain van Google, wiens tijd opraakte.
Zelf een potje superschaken? Dat kan. En je hebt er niet eens een quantumcomputer voor nodig. Een eenvoudigere PC-versie van het spel is te spelen via software-distributieplatform Steam.
Bronnen: Q2B, Twitch, New Scientist
Beeld: Anna_Chess/Twitch