Foto: Hawaïaanse telescoop kiekt ‘rood-blauwe bliksem’

Karlijn Klei

27 februari 2021 09:00

bliksem

De noordelijke helft van het Gemini-observatorium schoot een plaatje van een heel bijzonder fenomeen: twee zeldzame typen bliksem in één.

Dit lichtspel aan de Hawaïaanse avondhemel is niet alleen mooi, het is ook flink bijzonder. De rood-blauwe flits bestaat namelijk uit niet één, maar uit twee zeldzame typen bliksem. Extra leuk dus dat spiegeltelescoop Gemini-noord beiden op één prachtige foto wist vast te leggen.

Lees ook:

Boven de wolken

Spiegeltelescoop Gemini-noord, de noordelijke helft van het Gemini-observatorium (de zuidelijke tuurt in Chili naar de hemel), schoot het plaatje met een van haar Cloud Cams tijdens een stormachtige zomernacht in 2017. Deze week gaf het NOIRLab (National Optical-Infrared Astronomy Reseach Lab) het bijzondere kiekje vrij als ‘foto van de week’.

Op de foto zijn twee typen bliksem te zien: rode sprites (boven) en blauwe jets (onder). Beiden duren slechts enkele milliseconden; één keer knipperen en je hebt het moment gemist. Omdat het lichtspel zich boven een meestal dik wolkendek afspeelt, zijn beiden vanaf de grond overigens helemaal moeilijk te zien. Gelukkig torent Gemini-noord, die op de 4200 meter hoge vulkaan Mauna Kea een fantastisch uitzicht heeft, boven de wolken uit.

Klik om te vergroten. © International Gemini Observatory/NOIRLab/NSF/AURA/A. Smith

Rode sprites en blauwe jets

Waar normale, witte bliksem tussen geladen luchtdeeltjes, wolken en de grond flitst, schieten rode sprites en blauwe jets omhoog, richting de ruimte. Rode sprites ontstaan na een blikseminslag, die de elektrische eigenschappen van de atmosfeer hoog boven de onweerswolk verandert – op 80 tot 100 kilometer hoogte. Hier ontstaat een soort ontstekingspunt dat razendsnel ontlaadt als een rode sprite.

Blauwe jets ontstaan veel dichterbij het aardoppervlak dan hun rode tegenhangers, op zo’n 40 tot 50 kilometer hoogte. Deze kegelvormige ontladingen schieten vanaf de top het wolkendek met hoge snelheid – een goede 350.000 km/u – richting de ruimte.

Bronnen: NOIRLab, Business Insider

Beeld: International Gemini Observatory/NOIRLab/NSF/AURA/A. Smith

Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!