Jarige Hubble ’trakteert’ op dit plaatje

Karlijn Klei

24 april 2020 15:00

hubble

De NASA en de ESA hebben zojuist een prachtige foto vrijgegeven om het jubileum van de ruimtetelescoop te vieren. Hiep, hiep, hoera!

Elke 24e april pauzeert de Hubble-ruimtetelescoop de wetenschappelijke werkzaamheden om een verjaardagskiekje te maken van een buitengewoon mooi of bijzonder astronomisch object. Dit jaar, voor zijn 30e levensjaar, nam de telescoop een foto die het ‘Astronomische Rif’ werd gedoopt: een adembenemend portret van kleurrijke ‘nevelburen’ NGC 2014 en NGC 2020.

Lees ook: 30 jaar Hubble: enkele visuele mijlpalen

Wie jarig is, trakteert

Sterren ontstaan als wolken van ruimtestof en gas door zwaartekracht ineenstorten. Als een ster genoeg materiaal ‘verzameld’ heeft, wordt hij zo heet en compact dat er nucleaire fusie in de kern op gang komt en de ster gaat stralen.

Het verjaardagskiekje van Hubble geeft ons een kijkje in dat ontstaansproces. Het kleurrijke duo, gigantische nevel NGC 2014 en diens buur NGC 2020, ligt in de zogenaamde Grote Magelhaense Wolk, een satellietstelsel van de Melkweg op ongeveer 163.000 lichtjaren afstand. Hoewel het paar in het zichtbare lichtspectrum van de foto twee aparte structuren lijkt, zijn ze onderdeel van één gigantisch, ‘sterrenbarend’ complex.

NGC 2020 (links) en gigantische buur NGC 2014 (rechts). De blauwe kleur (in het zichtbare lichtspectrum) dankt NGC 2020 aan het zuurstofgas dat er tot temperturen van pakweg 11.000 graden Celcius verwarmd wordt.

Astronomische kolossen

Het sprankelende centrum van NGC 2014 is een groep heldere, flinke sterren die hun cocon van waterstofgas (rood) heeft afgeschud. De massieve sterren produceren wind die de gaswolk boven en rechts van hen als het ware wegslijt. Dat gas is minder compact waardoor het makkelijker is voor de stellaire winden om er doorheen te blazen. Door de bobbelige structuur die hierdoor ontstaat, kreeg de nevel de bijnaam ‘het breinkoraal’.

De blauwe nevel NGC 2020, daarentegen, is gevormd door één kolossale ster; pakweg 200.000 keer zo helder als onze zon en 15 keer zo massief. Waarschijnlijk gaat het om een zeldzame ster die een van de afstammelingen is van de massiefste sterren in het universum. Deze zogenaamde Wolf-Rayet-sterren zijn heel helder en verliezen veel materiaal door hun sterke, stellaire winden.

Bedankt voor alles Hubble! Mogen er nog vele jaren (en vele mooie plaatjes) volgen!

Nevels NGC 2014 en NGC 2020 (centrum foto) in het sterrenbeeld Goudvis.

Bron: Hubble

Beeld: ESA/Hubble

Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!