Picture Perfect: stervende geboorteplaats

Babette Weller

13 mei 2024 09:00

De komeetwolk CG4, gefotografeerd door een grondtelescoop in Chili

De komeetwolk CG4, gefotografeerd door een grondtelescoop in Chili.

Om je werkweek goed te starten, elke maandag een tof wetenschappelijk of technisch beeld op onze site. Deze keer: een komeetwolk in het Puppis-sterrenbeeld.

De Dark Energy Camera, gemonteerd op de Víctor M. Blanco-telescoop in Chili, heeft weer een prachtig ruimteplaatje geschoten dat in het Engels een ‘cometary globule’ heet en zich laat vertalen als ‘komeetwolk’. Maar let op: het ruimteverschijnsel heeft niets te maken met kometen. In werkelijkheid gaat het namelijk om een wolk van gas en stof, gevormd tot een tweepuntige kop met een lange uitgerekte staart – een uiterlijk vergelijkbaar met dat van een komeet.

Lees ook:

In het sterrenbeeld Puppis

Astronomen zagen deze komeetachtige ruimteverschijnselen voor het eerst in 1976 op foto’s van de sterrenbeelden Vela (Zeilen) en Puppis (Achtersteven), geschoten door de UK Schmidt grondtelescoop in Australië. Tot op de dag van vandaag is het lastig om de komeetwolken in ons sterrenstelsel te vinden, omdat ze nagenoeg dezelfde kleur hebben als de donkere kosmische omgeving.

Komeetwolken schuilen overal in de Melkweg. De wolk die we op deze foto zien – ook wel CG4 genoemd – bevindt zich in het sterrenbeeld Puppis en is 1300 lichtjaar van de aarde verwijderd.

Dankzij een speciaal filter hebben astronomen CG4 nu zichtbaar gemaakt. Het filter zorgt er namelijk voor dat de Dark Energy Camera zwak licht – dat waterstofatomen rondom de wolk uitzenden – kan opvangen. Dat is de rode kleur die je verspreid over de foto ziet. En de grijze gas- en stofwolk staat prominent in het midden van de plaat.

De komeetwolk CG4
De komeetwolk CG4 bevindt zich in het sterrenbeeld Puppis (Achtersteven). Beeld: CTIO/NOIRLab/DOE/NSF/AURA.

Broedplaats voor nieuwe sterren

De waterstofatomen gloeien een beetje omdat ze een elektrische lading hebben. Die krijgen ze doordat ze worden gebombardeerd door straling van nabijgelegen sterren. Tegelijkertijd vernietigt diezelfde straling de kop van de wolk.

Vaak zijn stof- en gaswolken, vanwege de overvloed van materiaal, geboorteplaatsen voor sterren. Of CG4 nog veel sterren gaat voortbrengen, is nog maar de vraag. Door het stralingsbombardement verliest hij steeds meer materiaal en warmt op. Dat is niet gunstig voor stervorming, daarvoor is namelijk juist een rustige en (relatief) koele omgeving nodig.

Bronnen: NoirLab, IFLSCience

Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!