De organisatie die gaat over de namen van hemellichamen, schrijft een wedstrijd uit om planeten buiten ons zonnestelsel te benoemen.

De Internationale Astronomische Unie (IAU) is sinds 1919 verantwoordelijk voor het geven van namen aan hemellichamen. Onlangs probeerden anderen die taak naar zich toe te trekken, zoals de non-profitorganisatie Uwingu en Star Trek-acteur William Shatner. Dat vond de IAU maar niets; Uwingu kreeg publiekelijk een veeg uit de pan, terwijl de pogingen van Shatner om een nieuwe Pluto-maan Vulcan te noemen op niets uitliepen. Nu heeft de IAU toch besloten om het publiek te betrekken bij het benoemen van sterrenkundige objecten. Om precies te zijn: van planeten buiten ons zonnestelsel.

Van de ruim 1800 bevestigde exoplaneten mogen er 305 door het publiek worden benoemd. Dat gebeurt echter niet in een free for all; namen mogen alleen worden aangedragen door clubs van amateurastromen en non-profitorganisaties die zich hiervoor hebben aangemeld. Vanaf maart 2015 mag dan wel iedereen stemmen op de voorgestelde namen. Op de jaarlijkse IAU-conferentie, die in augustus 2015 plaatsvindt op Hawaii, zullen de winnende namen worden bekendgemaakt.

Geen huisdierennamen

De voorgestelde namen moeten zestien of minder tekens lang zijn en liefst uit maar één woord bestaan. Verder moet een naam uitspreekbaar zijn in de een of andere taal, niet beledigend zijn, en niet te veel lijken op een bestaande naam van een astronomisch object.

Daarnaast mag je een exoplaneet niet naar een huisdier vernoemen, niet naar iets dat puur of voornamelijk commercieel van aard is, niet naar een persoon, plek of gebeurtenis die vooral politiek, militair of religieus van aard is, en niet naar een nog levende persoon (sorry, Vivianne). Ook mag de naam niet beschermd zijn door copyright, dus Star Wars– en Harry Potter-personages vallen af.

Geen vervanging

De namen zullen de wetenschappelijke aanduidingen niet vervangen, benadrukt de IAU. Onderzoekers zullen dus waarschijnlijk in de vakbladen blijven spreken over bijvoorbeeld HD 40307 g, ook als die planeet na de IAU-wedstrijd een meer tot de verbeelding sprekende naam heeft gekregen. Maar in nieuwsberichten en dergelijke zullen dan de door het publiek gekozen namen worden gebruikt. Jammer alleen is dat nieuwsberichten vaak gaan over net ontdekte exoplaneten – en die hebben op dat moment hoe dan ook alleen nog maar een ‘serienummer’ als naam.

Op de nieuwe site NameExoWorlds kunnen groepen die namen willen verzinnen en individuën die daarop willen stemmen zich opgeven.

Bronnen: IAU, NameExoWorlds

Beeld: ESO