Bijna tweeduizend jaar oude rechtszaak ontcijferd 

Roeliene Bos

31 januari 2025 12:00

Papyrus met rechtszaak

De papyrus kreeg de naam P. Cotton, een verwijzing naar de vertaler Hannah Cotton. Beeld: Israel Antiquities Authority.

De langste rol papyrus ooit gevonden in de woestijn van Judea is ontcijferd. Het gaat om een rechtszaak, waarin twee mannen genaamd Gadalias and Saulos terechtstonden voor fraude. 

Met 133 regels tekst is de vondst de langste papyrus ooit gevonden in de Israëlische woestijn van Judea. De ontdekking vond tientallen jaren geleden al plaats, maar dat gold niet voor de vertaling ervan. Lange tijd werd gedacht dat het document toebehoorde aan de Nabateeërs, een volk dat ook in de regio woonde. Hun hoofdstad was Petra, de historische trekpleister in Jordanië. 

Maar toen onderzoeker Hannah Cotton van de Hebreeuwse Universiteit van Jeruzalem de papyrus in 2014 onder ogen kreeg, herkende ze de taal: Grieks. Een vertaling van en commentaar op het document is nu openbaar gemaakt.

Lees ook:

Datering van de papyrus

Het document is zo’n 1900 jaar oud en stamt uit een turbulente tijd in het Midden-Oosten. De Romeinse overheersing in de regio kon op veel weerstand rekenen. Zo kwamen verschillende Joden verspreid door het Romeinse Rijk in 115 in opstand. Die strijd is de boeken in gegaan als de Kitosoorlog (115-117). 

Ten tijde van Keizer Hadrianus (76-138) vond een tweede Joodse opstand plaats, ditmaal specifiek in Judea. Deze Bar-Kochba-opstand duurde van 132 tot 136. De papyrus is van vlak voor deze tweede opstand en biedt een uniek inkijkje in de Romeinse rechtspraak in die periode. 

De rechtszaak zelf 

Volgens de papyrus stonden twee mannen terecht, Gadalias en Saulos. Ze hadden op frauduleuze wijze slaafgemaakten verkocht en vrijgelaten in de Romeinse provincies Judea en Arabia Petraea. Door documenten te vervalsen ontliepen ze de vereiste Romeinse belastingen. 

Gadalias was een zoon van een notaris en vermoedelijk een Romeins burger. Hij had een gewelddadig verleden en was eerder al in de problemen gekomen door afpersing, vervalsing en opruiing. Saulos was zijn handlanger. 

Berecht worden voor vervalsing en belastingfraude kon je duur komen te staan in het Romeinse Rijk. Tewerkstelling en zelfs de doodstraf behoorden tot de mogelijke straffen.

Betrokken bij de opstand

Volgens de papyrus waren de twee mannen ook betrokken bij opstandige activiteiten tijdens een bezoek van keizer Hadrianus aan de regio omstreeks het jaar 129. Het is natuurlijk niet met zekerheid te zeggen of ze daar daadwerkelijk bij betrokken waren, maar de vermelding is een weergave van de spanningen die toen heersten. 

Onderzoekers die zich over de tekst bogen, zitten nog met verschillende vragen. Waarom lieten Gadalias en Saulos bijvoorbeeld slaafgemaakten vrij? Dat klinkt niet bepaald winstgevend. Het zou kunnen zijn dat het om slaafgemaakten van Joodse komaf ging. Joden hadden namelijk een Bijbelse plicht om tot slaaf gemaakte geloofsgenoten te verlossen van slavernij. Maar omdat de identiteit van de slaafgemaakten niet bekend is gemaakt, blijft dat giswerk. 

De Romeinse wet

De papyrus biedt in ieder geval een uniek inkijkje in de Romeinse rechtsgang in het oostelijke, Griekstalige deel van het rijk. Documenten die in Egypte zijn gevonden, laten veel overeenkomsten zien met de gang van zaken zoals beschreven in deze papyrus uit Judea. Het lijkt er dus op dat de Romeinse wet in het gehele rijk op eenzelfde manier werd toegepast.  

Bron: Tyche, EurekAlert!

cover kijk 3-2025

Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK! 

Meest gelezen

De inhoud op deze pagina wordt momenteel geblokkeerd om jouw cookie-keuzes te respecteren. Klik hier om jouw cookie-voorkeuren aan te passen en de inhoud te bekijken.
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."

Bestel nu!