“Zijn er naast mensen ook andere dieren die homoseksueel zijn?“
Goede timing: op het moment dat we bovenstaande vraag van een KIJK-lezer in de mailbox ontvingen, verscheen er in het wetenschappelijk tijdschrift Marine Mammal Science een studie over homoseksueel gedrag bij bultruggen. De onderzoekers wisten in 2022 vast te leggen dat een mannelijke bultrug een ander mannetje penetreerde.
Maar we kennen nog veel meer voorbeelden van dieren die homoseksueel gedrag vertonen. Van koeien tot flamingo’s en van olifanten tot apen: bij zeker 1500 soorten is er seksuele interactie tussen twee vrouwtjes of twee mannetjes waargenomen. Biologen zijn uitermate geïnteresseerd in de oorzaken van dit gedrag omdat het tegen de evolutie in lijkt te druisen. Twee soortgenoten van hetzelfde geslacht kunnen zich immers niet samen voortplanten.
Pinguïnkoppel
In het Sea Life Sydney Aquarium woonde een wereldberoemd homoseksueel pinguïnkoppel: Sphen en Magic (zie foto boven dit artikel). Helaas is Sphen eerder deze maand op 11-jarige leeftijd overleden, een normale leeftijd voor ezelspinguïns om te sterven.
Het koppel stapte in de spotlight toen bekend werd dat de twee mannetjes in 2018 een kuiken (Sphengic, ook wel Lara genoemd) hadden geadopteerd. In 2020 adopteerden ze nog een kuiken genaamd Clancy. Sindsdien staan Sphen en Magic in (les)boeken, spelen ze een rol in de Netflix-serie Atypical en worden ze in meerdere documentaires benoemd. De twee mannetjespinguïns hielden echt van elkaar: ook buiten het broedseizoen trokken ze vaak samen op, iets wat de meeste andere koppels niet doen. Sphen en Magic waren zes jaar samen.
Lees ook:
- Twee Chileense mannetjesflamingo’s broeden ei uit in Britse dierentuin
- Waar komt ‘uit de kast komen’ vandaan?
Oefenen en minder gewelddadige conflicten
Er zijn dan ook meerdere mogelijke oorzaken geopperd. Zo hebben jonge olifanten nog niet helemaal door hoe ze hun grote penis kunnen bedienen – ze moeten de daad oefenen. Maar in de periode van seksuele rijping leven de jongemannen in bachelorgroepen met alleen seksegenoten: er zijn dus weinig vrouwtjes voorhanden.
Homoseksuele gedragingen kunnen ook zijn geëvolueerd om het risico op gewelddadige conflicten tussen mannetjes te verminderen en positieve relaties in de groep te behouden. Dat laatste zie je bij uitstek bij bonobo’s, verwanten van de chimpansee.
Het zijn nog speculaties
Er zijn ook gevallen bekend van dieren van hetzelfde geslacht die een ei stelen van een heteropaar om dat uit te broeden en er samen voor te zorgen. Dit gebeurt bij onder andere pinguïns, zwanen en flamingo’s. Het evolutionaire voordeel daarvan, zo denken sommige biologen: een mannenstel heeft twee keer zoveel verdedigingskracht als een heteropaar. Daardoor heeft het jong bij de heren een hogere overlevingskans.
Maar dit zijn allemaal speculaties, waar het een en ander tegenin valt te brengen. We weten simpelweg nog niet genoeg over dit onderwerp om er conclusies aan te verbinden. Ook is het goed om te benadrukken dat de onderzoeken naar homoseksuele gedragingen niet kunnen worden gebruikt om de evolutie van de seksuele voorkeur bij mensen te verklaren. De studies richten zich namelijk veelal op kortstondig homoseksueel gedrag in plaats van op de meer permanente seksuele voorkeur zoals die bij mensen wordt waargenomen.
Deze vraag kon je vinden in KIJK 5/2024.
Ook een vraag voor de rubriek ‘KIJK Antwoordt’? Mail hem naar info@kijkmagazine.nl. En in onze nieuwe special geven we antwoord op 172 bijzondere, verrassende en boeiende vragen! Bestel hem hier! Of eenvoudig via de knop hieronder.