Een brand blussen is sowieso geen makkelijke taak, maar zonder brandslang wordt het nog moeilijker. Hoe deden de eerste brandweerlieden dat?

Voor zover bekend werd brand blussen pas in de derde eeuw voor Christus wat gemechaniseerd, met de eerste zuigerpomp van de Griekse uitvinder Ktesibios van Alexandrië (285-228 voor Christus). Je kon daar drinkwater mee oppompen, maar ook een straaltje water mee produceren. Het lijkt erop dat deze pomp in Ktesibios’ thuisstad als brandblusser is gebruikt, maar daar is niet veel bewijs voor. Op Romeinse vindplaatsen in Groot-Brittannië en België zijn vergelijkbare pompen uit de eerste tot derde eeuw na Christus aangetroffen die waarschijnlijk wel zijn gebruikt bij bluswerkzaamheden.

Lees ook:

• Gemummificeerde hersenen laten zien dat Europeanen al veel langer cocaïne gebruiken dan gedacht
• Sinds wanneer dragen mensen kleren?

Paarden en katapulten

De eerste georganiseerde brandweer in Europa hebben we aan de Romeinen te danken: keizer Augustus richtte in het begin van onze jaartelling het Vigiles-korps op, een stadswacht van vrijgelatenen die als politie annex brandweer door de stad patrouilleerde. Hun materiaal bestond uit een sipho, een door paarden voortgetrokken kar met een pomp erop, leren emmers, bijlen en zelfs ballistae: katapulten waarmee ze gebouwen konden neerhalen om de loop van het vuur te onderbreken. Een belangrijke functie was weggelegd voor de aquarius, die wist waar de dichtstbijzijnde waterbron was.

Eerste Nederlandse brandspuit

In Nederland werd het eerste octrooi op een brandspuit in 1644 in Amsterdam verleend voor een model dat uit een tobbe bestond met daarin een handpomp waarmee je bluswater uit de gracht kon oppompen. De Amsterdamse broers Jan en Nicolaas van der Heyden breidden hem in 1672 uit met een zuigerpomp en brandslangen. Jan werd voor die innovatie geëerd met niet minder dan twee straten in de wijk de Pijp.

Deze vraag kon je vinden in KIJK 1/2025.

Ook een vraag voor de rubriek ‘KIJK Antwoordt’? Mail hem naar info@kijkmagazine.nl. En in onze nieuwe special geven we antwoord op 172 bijzondere, verrassende en boeiende vragen! Bestel hem hier! Of eenvoudig via de knop hieronder.

Tekst: Margot Reesink