Op tijd je bed uit moeten is ouder dan de weg naar Rome. Maar hoe deden mensen dat vroeger, toen er nog geen wekkers waren?
Er wordt gezegd dat de Griekse filosoof Plato (428-348 voor Christus) al een waterklok had, die hem met een geluidje wekte zodat hij vroeg naar buiten kon om zijn leerlingen te onderwijzen.
In de middeleeuwen beginnen de kerkklokken te slaan, een technische ontwikkeling die in 1319 voor het eerst wordt beschreven door de Italiaanse dichter Dante Alighieri.
Het schijnt dat de Duitsers in de vijftiende eeuw al persoonlijke wekkers van min of meer handzaam formaat hebben, maar de meeste mensen moeten nog lang op de zon, de haan of de dorpskerk vertrouwen.
Lees ook:
Porders
In de negentiende eeuw groeien de steden, komt de industrie op en wordt het belangrijk dat je niet te lang doorsnurkt: je moet op tijd op je werk komen. De mechanische wekker bestaat dan al, maar lang niet iedereen kan zich er een veroorloven. In Nederlandse, Britse en Ierse steden kun je daarom voor een paar stuivers per week een ‘porder’ huren. Dat is iemand die ’s ochtends met een stok tegen je voordeur of slaapkamerraam komt tikken (‘porren’) om je wakker te maken.
Sommige porders hielden vol tot je wakker was, andere hadden geen snoozefunctie en liepen na één keer porren verder. En wie de porder wakker porde? De meest gangbare verklaring is dat porders nachtdiensten draaiden en overdag sliepen.
Deze vraag kon je vinden in KIJK 2/2024.
Ook een vraag voor de rubriek ‘KIJK Antwoordt’? Mail hem naar [email protected]. En in onze nieuwe special geven we antwoord op 172 bijzondere, verrassende en boeiende vragen! Bestel hem hier! Of eenvoudig via de knop hieronder.
Tekst: Margot Reesink
Openingsbeeld: Ahmad Ossayli/Unsplash