Door de eeuwen heen zijn er een hoop talen ontstaan (en uitgestorven). Wat was de allereerste taal?

2 miljoen jaar oud

Laten we eerst eens kijken wannéér de allereerste taal ter wereld ontstond. Taal gebruiken is nogal een complexe bezigheid, dus je hebt er goed ontwikkelde hersenen voor nodig. Vooral het voorste deel van je brein is belangrijk om de abstracte verbanden van een taal te snappen.

Opgegraven skeletten van 2 miljoen jaar oud hebben schedels die groot genoeg zijn om zo’n fiks voorste deel te herbergen. Vanaf die tijd zou een eerste vorm van taal kunnen zijn ontstaan – wat niet betekent dat er toen meteen een complete taal met grammatica was. Het is waarschijnlijk een langzaam en geleidelijk ontstaansproces geweest van basale communicatie met handgebaren en enkele losse klanken naar een echte taal.

Lees ook:

• Hoe is onze alfabetische volgorde ontstaan?
• Waarom is het Nederlandse ‘wijf’ beledigend en het Engelse ‘wife’ niet?

Eerste taal is ontstaan in Afrika

Een tweede kwestie is de locatie waar die oertaal dan is ontstaan. Waarschijnlijk woonden de eerste taalgebruikers in Afrika. Daar zijn namelijk de oudste skeletten van Homo sapiens gevonden. Archeologen denken dat de taalgebruikende mens daar is ontstaan en zich vervolgens over de rest van de wereld heeft verspreid.

Soemerisch is eerste taal die wij kennen

Maar nu de echte vraag: hoe klonk de eerste taal? Helaas, we hebben geen idee, want taal kun je niet opgraven en skeletten zeggen niks. We weten niet eens óf het Oerwerelds wel ‘klonk’ – misschien was het een gebarentaal.

De eerste taal waar we weet van hebben, is het Soemerisch. Er zijn kleitabletten gevonden met die taal erop van ongeveer 4000 jaar voor het begin van onze jaartelling (zie afbeelding). Het Soemerisch mag dus met de eer gaan strijken: het is niet echt de eerste, maar wel de eerste ons bekende taal.

Deze vraag kon je vinden in KIJK 1/2024.

Ook een vraag voor de rubriek ‘KIJK Antwoordt’? Mail hem naar info@kijkmagazine.nl. En in onze nieuwe special geven we antwoord op 172 bijzondere, verrassende en boeiende vragen! Bestel hem hier! Of eenvoudig via de knop hieronder.

Tekst: Sterre Leufkens

Openingsbeeld: U0045269/CC BY-SA 4.0