Blockbusters: veel mensen zeggen dat ze er niets van moeten hebben, en toch zitten de zalen vol. De Nederlandse onderzoeker Anita Elberse dook in de werking van kaskrakers. Ze ontdekte hoe deze films steeds groter worden en tegelijkertijd het voortbestaan van kleinere producties veilig kunnen stellen. KIJK sprak met haar.

KIJK: U heeft tijdens uw onderzoek niet alleen data geanalyseerd, maar ook veel rondgelopen op filmsets, rode lopers en releaseparty’s. Dat klinkt niet vervelend.

“Dat was het inderdaad zeker niet, maar het was vooral heel waardevol. Ik vind het belangrijk dat mijn onderzoek een goede weergave is van hoe de entertainmentindustrie werkt, en dat het nut heeft. Daarvoor moet ik veel met mensen uit de industrie praten en met eigen ogen zien hoe ze te werk gaan. Veel collega’s doen hun onderzoek op afstand, en ontwikkelen vervolgens iets wat in de praktijk niet klopt of niet bruikbaar is. Zoals een model dat twee weken van tevoren voorspelt hoeveel een film gaat opbrengen in de bioscoop. Mooi hoor, maar daar zit niemand op te wachten. Op dat moment zijn namelijk alle beslissingen al genomen. Het reclamebudget is uitgestippeld, de theaters zijn geboekt, enzovoorts. Zo’n model is dus totaal irrelevant. Zonde vind ik dat. Ik wil dat mensen aan mijn boek echt iets hebben.”

Uw boek lijkt een wetenschappelijke onderbouwing van de bekende uitspraak ‘you have to spend money to make money’. Klopt dat?

“Ja, dat is eigenlijk een heel goede samenvatting. Je moet grote bedragen durven inzetten. Dat lijkt heel risicovol, maar uiteindelijk geeft het je de grootste kans op succes. Er zijn in de entertainmentindustrie een hoop mensen die precies het tegenovergestelde doen. In plaats van één film van 200 miljoen dollar, maken ze vijf films van 40 miljoen dollar. Ze gaan in het midden van de markt zitten. Het lijkt alsof je dan veilig speelt, maar de kans op succes is veel kleiner. Je kunt beter die ene grote investering doen.”

Waarom doen zoveel mensen dat dan niet?

“Stel, jij bent iemand die films, muziek of boeken uitbrengt. Je hebt enorm geïnvesteerd in een product en dat loopt gigantisch mis – want dat kan; het is niet zeker dat het gaat werken. Dan ben je de volgende keer een stuk voorzichtiger. Je baan staat misschien op het spel en je bent bang dat mensen je een idioot vinden als je nog een keer zo’n kapitale fout maakt, dus de verleiding om het ‘veilig’ te spelen is groot. Maar eigenlijk moet je die verleiding weerstaan en gewoon weer flink investeren. Negeer het stemmetje in je hoofd dat zegt: ‘Het kán toch niet dat bijna al mijn geld inzetten op één of twee dingen de veiligste optie is?’ Want dat is het dus wel.”

Dit is het begin van een interview te vinden in KIJK 1/2017. Deze editie ligt in de winkel vanaf 15 december tot en met 18 januari. 

Meer informatie:

• YouTube: Anita Elberse wil case study doen over RTL Late Night
• YouTube: Waarom Walt Disney nog steeds kleine films maakt

Tekst: Marijn Klok

Beeld: Hollandse hoogte