Onderzoekers hebben in het noorden van Spanje een schedel ontdekt van een vrouw die mogelijk als één van de eersten ooit een ooroperatie onderging.

Het zal geen pretje geweest zijn. Archeologen hebben een 5300 jaar oude schedel gevonden die aanwijzingen toont van een ooroperatie. De ingreep zou gedaan zijn om pijn die veroorzaakt werd door een ontsteking te verhelpen. De ongelukkige patiënt was waarschijnlijk een vrouw van tussen de 35 en 50 jaar oud. De wetenschappers publiceerden hun onderzoek naar de schedel in Scientific Reports.

Lees meer:

• Botten geven hun geheimen prijs
• Bewijs voor ‘oudste wijn ter wereld’ gevonden
• Vrouw wordt aan het lachen gemaakt tijdens hersenoperatie

Infectie

De schedel van de vrouw werd gevonden in de opgravingsplaats El Pendón, in het noorden van Spanje. Ze heeft aan beide kanten van haar hoofd een gat, wat volgens de wetenschappers zou wijzen op een mastoïdectomie. Dat is een operatie waarbij een infectie aan de binnenkant van een oor wordt weggehaald. Het feit dat er snijwonden bij haar linkeroor zijn gevonden ondersteunt die hypothese, zeggen de archeologen.

De ingreep zou volgens de onderzoekers een ondraaglijke pijn hebben veroorzaakt. Ze denken dan ook dat de vrouw door andere leden van de gemeenschap sterk vastgehouden moest worden. Daarnaast zou ze mogelijk een stof toegediend hebben gekregen die de pijn verlichtte of die haar het bewustzijn deed verliezen. De patiënt zou de ingreep volgens de wetenschappers overleefd hebben.

Beiteltechniek

Otoloog Johan Frijns van het LUMC is niet overtuigd van de conclusie die de onderzoekers over de schedel trekken. “Maar als we ervan uitgaan dat de auteurs gelijk hebben en het een chirurgisch uitgevoerde mastoïdectomie betreft, is de gebruikte techniek het meest te vergelijken met de tot in de jaren vijftig van de vorige eeuw gebruikte beiteltechniek zonder microscoop.” Die techniek wordt tegenwoordig niet meer gebruikt omdat de kans op complicaties daarbij een stuk groter is. Denk aan problemen als verlamming van de aangezichtszenuw, ernstige bloeding, doofheid of hersenvliesontsteking.

Ook Rachel Schats, osteoarcheoloog aan de Universiteit Leiden is sceptisch over het artikel. Er kloppen een paar dingen niet helemaal, zegt ze desgevraagd. Zo is de locatie van de operatie vreemd. “In klinische situaties zou een mastoïdectomie in principe achter het oor plaatsvinden, niet boven het oorkanaal, zoals hier het geval lijkt te zijn. Natuurlijk kan hier sprake zijn van een ander type ingreep, maar op basis van de foto’s is dat lastig te zeggen.”

Of er zoals de onderzoekers beweren sprake is van snijsporen, vindt Schats met enkel de foto’s lastig te beoordelen. “Maar het zou goed kunnen. Die groeven zijn zeker opmerkelijk en ik zou niet goed weten waar deze anders door veroorzaakt zouden kunnen zijn.” Wetenschappers zullen nog een tijdje hun hoofd moeten breken over de bijzondere vondst. Hopelijk zal dat ze iets minder hoofdpijn opleveren dan de patiënt waarschijnlijk heeft moeten doorstaan.

Bronnen: Scientific Reports, Interesting Engineering

Beeld: Scientific Reports

Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!