Kinderen van 10 maanden kunnen volgens nieuw onderzoek prima inschatten hoeveel waarde je hecht aan het halen van een bepaald doel. Is dit wel echt zo?
Een koter van nauwelijks een jaar oud brabbelt wat in een fantasietaal en begrijpt misschien net een paar woordjes. Laat staan dat een baby de kosten-batenanalyse die een ander doet bij het halen van doelen kan doorgronden. Toch is dat precies wat baby’s van 10 maanden al intuïtief lijken te kunnen. Zo stellen althans onderzoekers van Harvard University en het MIT in een studie gepubliceerd in Science.
Cartoonfiguurtjes
Eerder onderzoek liet al zien dat volwassenen en oudere kinderen iemands motieven voor het halen van een doel kunnen afleiden door te observeren hoeveel moeite diegene steekt in het halen ervan. Het onderzoeksteam was benieuwd hoe en wanneer dit talent zich ontwikkeld. Om die vragen te kunnen beantwoorden hadden ze de hulp nodig van 80 baby’s van ongeveer 10 maanden oud.
De kleintjes werden voor een computerscherm gezet waar ze animatiefilmpjes te zien kregen. Daarin speelde een cartoonachtig figuur in de vorm van een bal, de ‘agent’, de hoofdrol. Hij moest zijn doel (een andere cartoonfiguur) zien te bereiken. Op de weg daarnaartoe moest de agent springen over muren.
Over muren springen
Na een korte periode van gewenning aan de figuurtjes begon het echte experiment. In een eerste filmpje zagen de koters de agent over een lage muur springen, maar vervolgens weigeren om over een gemiddeld hoge muur te springen om bij zijn doel te komen. In een volgend filmpje sprong de agent over een gemiddeld hoge muur, maar wilde niet over een heel hoge muur springen om bij een ander doel te komen.
Het idee is uiteraard dat dat tweede doel de agent meer waard is dan de eerste, want hij springt tenslotte over hogere muren om het te halen. Om te kunnen achterhalen of de baby’s tot dezelfde conclusie kwamen, kregen ze een derde filmpje te zien. De agent kon nu een keuze maken tussen de twee doelen, zonder dat er obstakels op de weg ernaartoe lagen.
Wanneer de agent het eerste doel koos, staarden de kinderen langer naar het scherm. Volgens de onderzoekers een teken dat ze verrast waren. Want waarom koos de agent niet voor het meest begeerde tweede doel?
Computermodellen
Een andere groep baby’s (uit de 80 die meededen) kreeg dezelfde filmpjes te zien, maar dan van agenten die hellingen beklommen of over kloven sprongen om hun doel te bereiken. Ook hierbij gold: de koters keken beduidend langer als de agent vervolgens koos voor een doel waar ze eerder de minste moeite voor deden om het te halen.
Na de experimenten bouwden de onderzoekers computermodellen op basis van de uitkomsten van de experimenten. Het model kan voorspellen wat een 10 maanden oud kind zou afleiden uit de motivatie voor het halen van doelen aan de hand van het observeren van acties om die te halen.
Newtons wetten
Het model gebruikt onder andere de arbeid, een natuurkundig begrip dat het resultaat is van de vermenigvuldiging van de mate van gebruikte kracht maal de afgelegde afstand. De arbeid is in dit onderzoek de mate van moeite die het de agent kostte om het doel te halen.
De conclusie die de onderzoekers uit de experimenten en het computermodel halen, is dat baby’s blijkbaar al van nature het basale begrip kennen van Newtons wetten. Ze zouden dus al een idee hebben van hoeveel moeite het kost een bepaald doel te halen en weten prima dat als je harder je best doet om iets te halen, dat wel een belangrijk doel voor je moet zijn. En dat nog voordat ze kunnen praten en tellen!
Omstreden methode
Toch is babyonderzoeker Sabine Hunnius (Radboud Universiteit) sceptisch hierover. “De studie komt tot redelijk verregaande conclusies over wat baby’s al op jonge leeftijd begrijpen. Ik kan me goed voorstellen dat het onder babyonderzoekers nogal wat discussies zal oproepen. De experimenten zijn erg leuk bedacht, maar ik vraag me af of een baby van 10 maanden die zelf nog nooit over een muur is gesprongen überhaupt kan bevatten dat het meer moeite kost om over een hoge muur te klimmen dan over een wat lagere muur.”
Hunnius vervolgt: “Verder gebruikt deze studie een methode waar de laatste jaren steeds meer kritiek op is: de kijktijd-methode. Kijktijd is eigenlijk geen geschikte manier om de verbazing van een baby over het geziene te meten. Dit is omdat we nooit helemaal goed kunnen weten wat precies in zo’n filmpje heeft veroorzaakt dat de baby’s langer gingen kijken. We hebben intussen veel betere technieken waarmee we dichter kunnen komen bij wat er echt in het hoofdje van een baby omgaat. Jammer dat de onderzoekers daar hier geen gebruik van hebben gemaakt. Wel vind ik de vraagstelling die wordt onderzocht erg interessant.”
Ongeschreven blad?
De onderzoekers zelf storten zich alweer op de volgende onderzoeksvraag. Beginnen de kinderen als een ongeschreven blad op dit gebied en moeten ze in de 10 maanden na de geboorte dit allemaal leren of bezitten ze al bij het ter wereld komen het intuïtieve idee van de kosten-batenanalyse die iemand maakt? Door voor een volgend onderzoek baby’s zo jong als 3 maanden te vragen, hopen de onderzoekers dichter te komen bij het beantwoorden van deze vraag. Wij zijn benieuwd…
Beeld: S. Liu et al., Science (2017)
Lees ook:
Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Bestel dan hier ons nieuwste nummer. Abonnee worden? Dat kan hier!