Op het eerste oog leidt bijzonder hoogleraar, filosoof, tv-persoonlijkheid en schrijver Bas Haring een succesvol en gelukkig leven. Maar wie hem spreekt wordt één ding pijnlijk duidelijk: Haring zit gevangen in zijn eigen succes. En hij is niet de enige.

KIJK: Is ons streven naar succes van alle tijden?

Bas Haring: “Iets ervan zit in onze genen. Vooral bij mannetjes die willen opvallen bij gewillige vrouwtjes. Maar het zit ook in onze cultuur. Volgens mij láten we ons opjagen. Vroeger waren er mensen met een landhuis. Ze werkten wat in de tuin, speelden cricket en bedreven amateurwetenschap. Nu zouden we dat een leeg en zinloos leven vinden, maar toen vond men dat duidelijk niet. Daarbij komt dat de wereld een stuk kleiner is geworden. We vliegen overal heen en de massamedia brengen mondiaal nieuws. Dat heeft gevolgen voor de doelen waarnaar we streven. Als je honderd jaar geleden piano wilde leren spelen, dan keek je op tegen de pianist een dorp verderop. Als je maar zo goed kon worden als hij… dan zou je succes hebben. Nu kijken zangeresjes-in-de-dop naar MTV en de hitlijsten. Ze kijken op tegen Britney Spears. Met zo’n voorbeeld kun je alleen succes behalen door een wereldster te worden.”

Nu heb je het over talenten. Hoe zit het met welvaart, met spullen?

“Dat is een ander belangrijk punt. We streven niet alleen naar roem, maar ook naar rijkdom. Dat kan tegenwoordig. We zijn bereid om heel erg lang te werken voor een dure BMW, terwijl je tien keer minder zou hoeven werken voor een simpele Fiat. En er is nog iets anders aan de hand. We kunnen ons alleen nog onderscheiden – lees: succes hebben – op een manier die door iedereen herkend en erkend wordt. Trek je een geel pinguïnpak aan, dan onderscheid je je. Maar niemand vindt dat gaaf. Het zou pas gaaf zijn als iedereen in een geel pinguïnpak wil lopen, er maar drie van op de wereld zijn en jij er een hebt. Kortom: we streven naar duurder, luxer, meer, groter. Om ons te onderscheiden.”

Kleinere successen zijn toch ook fijn? Een eerste boek, een hoogleraarschap?

“Met succes oogst je waardering. Dat is fijn. Maar die waardering is vaak van korte duur. Dus wil je snel een nog groter succes behalen. Uiteindelijk schiet je er niet heel veel mee op. Succes is een worst die ons wordt voorgehouden. En als je er al in kunt happen, smaakt-ie vies en wil je meteen de volgende. Toch kunnen we niet zonder. We zijn radeloos zonder ons streven naar succes.”

Dit is een fragment van een interview in KIJK 5/2010, in de winkel van 8 april tot en met 5 mei. Het artikel werd geschreven door Sander Koenen.

Beeld: Chantal Bekker