De Boliviaanse soldaat die de trekker overhaalde en de beroemde revolutionaire guerrilla Ernesto “Che” Guevara executeerde, is op 80-jarige leeftijd overleden.

Mario Terán was sergeant in het Boliviaanse leger en maakte deel uit van een groep militairen die Che Guevara maandenlang achtervolgde. Die achtervolging eindigde in 1967 in het Boliviaanse dorpje La Higuera waar Che zijn dood vond. Maar hoe zat het ook alweer met Che ‘het Brein van Castro’ Guevara?

Lees ook: Vier revolutionairen die geschiedenis schreven

(Deze gratis longread hieronder is ook te vinden in de KIJK Revolutiespecial. Bestel hem in onze shop.)

Revolutie!

Als je ‘revolutie’ zegt, denk je aan Che Guevara. Maar achter de Marxistische posterheld gaat een man schuil die echter lang niet zo onfeilbaar en onoverwinnelijk was als hij zelf dacht. De basis voor Guevara’s overtuiging  werd gelegd toen hij als medicijnenstudent door Zuid-Amerika trok. Daar kwam hij tot de conclusie dat veel bewoners in dat deel van de wereld enorm door de Amerikaanse kapitalisten werden uitgebuit.

Na zijn rondreis ontmoette hij in Mexico de jongere broer van Fidel Castro, Raoul (sinds 2008 president van Cuba). Die haalde hem over om lid te worden van de marxistische guerrillabeweging van Fidel, die tegen het bewind van dictator Batista op Cuba streed. In 1956 deden 82 guerrilla’s een poging om daar een revolutie op gang te brengen. Dat mislukte en de 22 overlevenden vluchtten de Cubaanse bergen in, waar Guevara al snel uitgroeide tot één van Castro’s vertrouwelingen. Onder de rebellen was Guevara een gevreesd man. Hij eiste het uiterste van zijn manschappen en liet deserteurs en vermoedelijke spionnen zonder pardon publiekelijk executeren.

Briljant strateeg

Eind 1958 trok de groep revolutionairen opnieuw richting Havana. Hoewel ze zwaar in de minderheid waren, wisten ze, onder meer door het briljante strategische inzicht van Guevara, toch de stad Santa Clara in te nemen. Dat bleek het keerpunt in de burgeroorlog. Kort daarna vluchtte de door de VS gesteunde Batista met 300 miljoen dollar in contanten naar de Dominicaanse republiek.

Falende held

In het Cuba onder Castro was Guevara een stuk minder succesvol. Hij leidde agrarische hervormingen die faalden, probeerde tevergeefs om de industrialisatie van de grond te krijgen en als president van de Nationale Bank bleek hij een totale mislukking. Guevara’s vurige wens bleef om de VS op de knieën dwingen. Om dat voor elkaar te krijgen, wilde hij in Afrika en Latijns Amerika diverse ‘Vietnams’ creëren om zo één front te vormen tegen Washington. Daarom toog hij in 1965 naar Congo. Toen die revolutie mislukte, reisde hij naar Bolivia om daar een rebellenleger op te zetten. Tijdens gevechten met het leger, eveneens door de VS gesteund, werd hij op 8 oktober 1967 gevangen genomen.

Executie

De 27-jarige Terán werd gekozen om de al gewond geraakte Guevara (toen 39) te executeren. “Het was het ergste moment van mijn leven,” vertelde hij later aan verslaggevers. “Zijn ogen straalden intens. Het voelde alsof hij bezit van me nam en toen hij zijn blik op me vestigde, werd ik duizelig… ‘Kalmeer,’ zei hij tegen me, ‘en mik goed! Je gaat een man doden!’ Toen deed ik een stap terug in de richting van de deur, sloot mijn ogen en vuurde.” Volgens Guevara’s biografen misten zijn eerste schoten Guevara’s borst, maar schoot Terán uiteindelijk wel raak.

De gepensioneerde generaal Gary Prado, onder wiens leiding Guevara werd achtervolgd en geëxecuteerd, zegt in een gesprek met het Boliviaanse station Radio Compañera dat Terán na een lange ziekte is overleden. Hij laat een vrouw en twee kinderen achter.

Hoe het verder ging

Na zijn dood werden de handen van Che Guevara ter identificatie afgehakt. Lange tijd was onduidelijk wat er met zijn lichaam was gebeurd. Pas in 1997 werd onder een landingsbaan in het Boliviaanse Vallegrande een skelet gevonden dat, zo bleek uit een gebitsanalyse, van de revolutionair was. In oktober van dat jaar werden de stoffelijke resten bijgezet in een speciaal mausoleum, de Plaza Comandante Ernesto Guevara, in de Cubaanse Santa Clara, de stad waar Guevara zijn belangrijkste overwinning behaalde. De handen hebben een tijd in een pot met sterk water gestaan, maar zijn op zeker moment verdwenen.

Bio