Een nieuw type verband werkt samen met het immuunsysteem om de huid na verwonding beter te herstellen, inclusief haarzakjes en talgklieren.

Een flinke snee in je arm of been kun je soms je hele leven bij je dragen. Je huid draagt de souvenirs van kleine of grotere ongelukken in de vorm van littekens. Zeker als het een operatiewond is, kan die plek onregelmatig en gevoelig blijven voor nieuwe beschadiging.

Wetenschappers van de Duke-universiteit en de universiteit van Californië zijn al jaren bezig een materiaal te ontwikkelen dat de huid beter laat herstellen. Hun nieuwste uitvinding is een ‘pleister’ van biomateriaal die hulp krijgt van ons eigen immuunsysteem om een sterkere en gezondere huid te laten aangroeien. En dat hadden de onderzoekers eigenlijk niet eens zo bedoeld.

Lees ook:

• Hond met brandwonden krijgt vissenhuid
• Deze ‘lijm’ dicht wonden snel
• Botbreuk herstelt sneller met stamcelpleister

Een wond is een aanval

Je huid is de eerste verdedigingslinie tegen bacteriën en infecties, daarom gaat je aangeboren afweersysteem direct aan de slag om je te beschermen als je een wond hebt. Zo snel mogelijk vormt zich littekenweefsel om infecties tegen te houden, om pijn te verminderen en om te voorkomen dat je te veel vocht verliest. Het is de afdeling spoedeisende hulp van je lichaam die de eerste schade herstelt en indringers bestrijdt. 

Bacteriën of andere lichaamsvreemde micro-organismen die toch langs die eerste verdedigingslinie komen, krijgen te maken met je verworven afweer. Dat systeem spoort de schadelijke cellen gericht op en maakt antistoffen aan om ze op te ruimen, als een gespecialiseerde opsporingseenheid. 

Hulptroepen voor de huid

Om de huid te ondersteunen bij het herstellen van een wond, hadden de Amerikaanse onderzoekers al eerder een hydrogel ontwikkeld van biomateriaal. De biogel werkte als een soort poreus platformpje in de wond waar weefsel doorheen kon groeien. Het spul was zo gemaakt dat het vanzelf weer verdween. Daarvoor zorgde een chemische ‘trigger’ van aminozuren uit lichaamseigen eiwitten. Die ‘trigger’ prikkelde het aangeboren immuunsysteem om de vreemde indringer snel te ontmantelen. 

En hoera, de huid herstelde snel. Maar helaas – het nieuwe weefsel was nog niet zo sterk, het was nog geen huid met haar. De immuunreactie bleek het ondersteunende platformpje eigenlijk te snel af te breken. 

Verbazing over immuunreactie

De onderzoekers zochten dus naar een manier om de vernietiging van hun hulptroepen te vertragen. “Ons lichaam is geëvolueerd om die structuur van aminozuren te herkennen en af te breken. Dus we dachten: als we die structuur nu eens omdraaien naar zijn spiegelbeeld, dan zou het lichaam het wellicht moeilijker krijgen om het platform te ontmantelen”, aldus een van de onderzoekers in het persbericht. Het idee was dat het bioverband op die manier langer zijn ondersteunende werk zou kunnen blijven doen. Ze testten de nieuwe structuur van het bioverband bij zes levende muizen.

Tot hun verbazing gebeurde exact het tegenovergestelde: de nieuwe biogel was binnen de kortste keren bijna verdwenen. Tegelijkertijd zagen de onderzoekers dat er nieuw en gezonder weefsel gegroeid was. De genezen huid bevatte zelfs complexe structuren zoals haarzakjes en talgkliertjes, schrijven ze in Nature Materials. 

Spiegelbeeld

Wat bleek: het spiegelbeeld van de chemische ‘trigger’ had een andere immuunreactie teweeggebracht. Niet het aangeboren maar het verworven afweersysteem ging aan de slag. Dat creëerde gericht antistoffen om de biogel sneller weg te krijgen zodra de wond dicht was. Bovendien gaven die cellen het weefsel een zetje om zichzelf opnieuw te vormen, inclusief de groei van haarzakjes en talgklieren. Het werkte dus niet destructief maar regeneratief. 

“Deze studie laat zien dat we het immuunsysteem kunnen activeren om de balans voor wondgenezing te laten omslaan van weefselvernietiging en littekenvorming naar weefselreparatie en huidregeneratie”, zegt een van de onderzoekers. Ze gaan nu proberen om de hydrogel te gebruiken als platform voor het reguleren van afweerreacties (immunomodulatie).

Bronnen: Nature Materials, Duke University via EurekAlert!

Beelden: Freeimages, Duke-universiteit

Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!