Als westerling word je af en toe overvallen door een knagend schuldgevoel als je het wereldleed op tv bekijkt. Jij hebt het zo goed hier, terwijl bijna de helft van de wereldbevolking moet rondkomen van minder dan twee dollar per dag.
Gelukkig is er een simpele remedie: ontwikkelingshulp. Even wat geld overmaken en hop, de Afrikanen kunnen weer eten, of naar school, of wat dan ook. En ach, als jij de portemonnee niet persoonlijk trekt, dan doet de overheid dat wel. Nederland is in vergelijking met andere landen een gulle gever, dus via de belastingen ben jij dat automatisch ook. Weg schuldgevoel.
Tenminste, totdat je her en der nare dingen begint te horen over de effectiviteit van ontwikkelingshulp. Blijft het geld dat we vol vertrouwen overmaken naar de derde wereld niet voor een groot deel aan de strijkstok hangen? Faalt een groot deel van die zo goed bedoelde hulpprojecten niet op de langere termijn? En kunnen we dus net zo goed – of misschien zelfs beter – de hand op de knip houden, hoe egoïstisch dat in eerste instantie ook klinkt?
Wie met dit soort vragen worstelt, kan terecht bij het boek Ontwikkelingshulp in 2 uur en 53 minuten van journalist Tobias Reijngoud. In minder dan drie uur leestijd (zou kunnen; we hebben er geen stopwatch bij gehouden) krijg je van hem in heldere bewoordingen alle voor- en nadelen van hulp aan derdewereldlanden voorgeschoteld. “Dit boek wapent de lezer met achtergrondinformatie, historische perspectieven en argumenten voor een waardevolle en rationele discussie over de zin en onzin van hulp”, belooft de auteur zijn lezers in de inleiding.
Die belofte maakt Reijngoud netjes waar, waarbij hij gevoelig liggende punten als het arbeidsethos van ‘de’ Afrikaan (zo die bestaat) niet schuwt. Maar wie hoopt aan het eind van het boek te weten wat hij met ontwikkelingshulp aanmoet, komt van een koude kermis thuis. Na talloze experts over het onderwerp te hebben gehoord, de één voor, de ander tegen, blijf je zitten met de vraag: is ontwikkelingshulp nu verstandig of niet? Maar die twijfel is dan tenminste gestoeld op een berg aan informatie en standpunten van deskundigen, niet op wat ‘Ome Kees’ voor de vuist weg allemaal beweert aan de borreltafel.
paperback | 160 pagina’s | Kosmos | € 16,95 | ISBN 978 90 215 4592 9
Deze boekbespreking verscheen oorspronkelijk in KIJK 7/2009.