Veel mannen zitten vaak wijdbeens in publieke ruimtes, omdat ze zich daardoor groter en sterker zouden voelen. Wensdenken, vindt Ronald Veldhuizen.
Elke dag zie je ze weleens: mannen die wijdbeens meer zitruimte claimen dan een bronstige gorilla. Treincoupés, bushokjes en metrobankjes vallen regelmatig ten prooi aan dit territoriale zitgedrag, dat in feministenjargon ook wel manspreading heet. Asociaal? Ja, natuurlijk: zoveel frisse lucht heeft het zaakje tussen de benen echt niet nodig.
Testosteronbom
Maar toch doen mannen het onbewust, zegt psycholoog Amy Cuddy van de Harvard-universiteit, want met die brede lichaamshouding zouden ze zich sterker en groter voelen. Zelfs de testosteronspiegel gaat ervan omhoog. Breeduit zitten of staan noemt Cuddy een zogeheten krachtpose. Typisch zo’n idee dat al jaren rondgonst in managementkringen, waar gorillagedrag immers de norm is. Uiteraard is het een aanlokkelijke gedachte.
Wie in no time moed wil verzamelen tegenover een groep, zou al een goed begin maken door regelmatig power poses aan te nemen. Ook vrouwen zijn erbij gebaat, meent Cuddy in haar veertig miljoen keer bekeken TED-praatje. “Maar krachtposes werken eigenlijk op een heel kinderachtige manier: geloof lang genoeg in de illusie dat je sterk bent, en je wordt het vanzelf!” Wensdenken dus, bidden dat je je zin krijgt.
Massa-illusie
En zo’n inhoudsloze fantasie blijkt het nu dus ook te zijn. Een insider van Cuddy’s onderzoeksteam klapte vorig jaar uit de school en onthulde dat de studies van de psychologe aan alle kanten rammelen: te weinig proefpersonen, gewinkel in de resultaten, dat soort werk. Deze insider, Dana Carney, heeft nu samen met andere onderzoekers het krachtposeonderzoek in een veel grotere en beter controleerbare opzet herhaald. En wat vond ze? Niets. Hoezeer haar honderden proefpersonen ook een sterke houding aannamen, beter voelden ze zich niet. Ook hun testosteronspiegel steeg niet.
Of die weerlegging ooit doordringt tot de managementwereld? Waarschijnlijk niet. Ik verwacht dat de komende jaren nog heel wat mannen en vrouwen al borstkloppend en manspreadend hun werkdagen doorkomen. Dat zie je altijd met massa-illusies: om het zelfbedrog van een paar goedgelovige dwazen in stand te houden, moet de rest wijken.
Deze column verscheen ook in KIJK 9/2017.
Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Bestel dan hier ons nieuwste nummer. Abonnee worden? Dat kan hier!