Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!
Niet iedere vrouw heeft direct na de bevalling een hechte band met haar kind. Onze mythbuster Ronald Veldhuizen houdt deze maand de welbekende roze wolk tegen het felle licht van de wetenschap.
Even een Hollywood-cliché. Als in een film een moeder van een kind bevalt, komt er altijd een cruciale scène: de verloskundige wikkelt de pasgeboren telg in warme doeken en geeft hem voorzichtig aan moederlief. Die kijkt haar baby voor het eerst diep in de ogen en, plop, er is meteen een hechte band: dank u wel, moederinstinct; hallo, roze wolk; iedereen gelukkig.
Lees ook van Ronald:
Onverschillig
Wacht even, gaat die Veldhuizen nu beweren dat dat moment niet bestaat? Laat ik het zo zeggen: er zijn vast moeders die zich meteen intens gelukkig voelen zodra ze voor het eerst hun baby zien. Maar het spontane moederhechtingsinstinct dat een onvoorwaardelijke liefdesband zou scheppen, blijkt onvindbaar wanneer wetenschappers ernaar zoeken. En dat is nogal een probleem.
Bijvoorbeeld: ongeveer vier op de tien moeders voelen zich onverschillig als ze hun kindje voor het eerst vasthouden, schrijft de Noorse onderzoeker Idun Røseth in een overzichtsstudie. Daarin vermeldt ze ook dat de meeste moeders pas na een week warme gevoelens voor de baby ontwikkelen. Bij een kleine groep van 5 tot 10 procent komt dat hechtingsgevoel pas na enkele maanden, of zelfs nooit.
Juist voor die vrouwen is het geromantiseerde geleuter over een magisch hechtingsinstinct extra riskant. Ze doen vast iets verkeerd, denken ze, en kunnen zonder begrip in een diep gat vallen, aldus Røseth. Wat natuurlijk extra ellende oplevert, zoals depressie. En jawel, nog meer hechtingsproblemen.
Hechtingsmythe
Dat de hechtingsmythe zo lang heeft kunnen bestaan, ligt ook een beetje aan het feit dat wetenschap eeuwenlang een mannending was, schrijft de Britse wetenschapsjournalist Angela Saini in haar boek Inferior. Moederschap was oninteressant: vrouwen waren gewoon voor die rol geboren, nam iedereen aan.
Nou, niet dus. Bij veel andere zoogdiersoorten is zo’n hechting met de pasgeborene ook niet vanzelfsprekend, ontdekken biologen de laatste jaren geschokt. Wanneer de omstandigheden zwaar vallen, kiezen panda’s, apen en knaagdieren geregeld voor zichzelf – de kleine laten ze dan prompt achter.
Roze wolk
Gelukkig laten mensen hun baby’s zelden achter, maar het gebeurt wél. Vaak gaat het om tienermoeders die op niemand kunnen rekenen. Natuurlijk moet er veel meer misgaan wil het zo lopen, maar een of ander sprookje over hoe onvoorwaardelijke moederliefde altijd het ergste voorkomt, kan het probleem juist verergeren.
En die roze wolk, bestaat die dan echt niet? Tuurlijk wel. Maar ouders maken ’m zelf. Want hij komt allesbehalve spontaan aanwaaien.
Deze column staat ook in KIJK 5/2021.