Ben je geïnteresseerd in de wereld van wetenschap & technologie en wil je hier graag meer over lezen? Word dan lid van KIJK!
Je zult het stempel ‘vader van de dodelijke injectie’ maar opgedrukt krijgen. Daar ben je allesbehalve blij mee. Toch is dat de bijnaam van Jay Chapman geworden.
Vanmorgen werd bekend dat de Amerikaanse federale overheid dit jaar al meer executies heeft uitgevoerd dan in de 56 jaar daarvoor. In juli vonden drie executies van terdoodveroordeelden plaats, gisteravond een en de vijfde staat ook al gepland. Gevangen die ter dood zijn veroordeeld, worden om het leven gebracht met een injectie. Jay Chapman stond aan de wieg van deze dodelijke injectie.
Lees ook: Alfred Nobel: de ‘handelaar in de dood’
Paardenmiddel
Chapman werkte als forensisch arts in de staat Oklahoma toen in 1977 de lokale politicus William Wiseman hem belde. Hij vroeg of Chapman een humanere manier wist om een gevangene te executeren dan door middel van de galg, de elektrische stoel, de gaskamer of het vuurpeloton. Destijds had het Hooggerechtshof bepaald dat er in de Verenigde Staten na een onderbreking van tien jaar weer executies mochten worden uitgevoerd.
De moordenaar Gary Gilmore was de eerste gedetineerde die daarna ter dood werd gebracht. Vooral het feit dat hier een vuurpeloton aan te pas kwam, zorgde voor veel commotie. “In die tijd doodden we dieren humaner dan mensen”, zei Chapman in een interview met het weekblad TIME. Binnen enkele dagen bedacht hij een dodelijke cocktail met drie ingrediënten: natriumthiopental (een narcosemiddel), pancuronium (een spierverslapper) en kaliumchloride (dat het hart stillegt).
Geen spijt?
De voor moord veroordeelde Charlie Brooks Jr. was de eerste die zo’n lethal injection kreeg en daarna werd deze executiemethode steeds vaker toegepast. Inmiddels is Chapmans ‘recept’ in onbruik geraakt, voornamelijk doordat allerlei bedrijven het een onaangenaam idee vinden dat met hun producten mensen worden omgebracht. Bovendien kwam de EU in 2011 met een exportverbod op natriumthiopental voor dit soort doeleinden.
Toch heeft Chapman geen spijt van een uitvinding die in de VS tot de dood van ruim 1200 gevangenen heeft geleid. “Als ik het niet had gedaan, had iemand anders het waarschijnlijk wel gedaan”, vertelde hij in 2017 tegen het tijdschrift Newsweek. Chapman betreurt het wel dat hij nu vooral bekendstaat als de bedenker van de dodelijke injectie, terwijl hij op geneeskundig gebied nog zoveel meer werk heeft verricht. “Maar niemand herinnert zich dat. Ik wou dat er nooit om mijn advies was gevraagd.”
Dit is een voorbeeld uit het kaderverhaal ‘Wetenschappers met wroeging’ te vinden in KIJK 8/2020.
Openingsbeeld: Paul Buck/AFP/ANP