Amerikaanse wetenschappers hebben ontrafeld waarom we een schreeuw zo akelig vinden klinken.

Bij de dodenherdenking in 2010 zorgde de zogenoemde damschreeuwer voor behoorlijk wat paniek. Het geluid ging zoals gezegd door merg en been, en sommige mensen stonden doodsangsten uit. Maar waarom worden we zo bang van een gil? Dit heeft alles te maken met de snelheid waarmee het volume van een schreeuw verandert, zo hebben Amerikaanse onderzoekers ontdekt.

Onplezierig

David Poeppel en zijn collega’s luisterden naar een aantal schreeuwen uit films en YouTube-clips, en vroegen vrijwilligers om het ook even op een gillen te zetten. Met een speciale methode wisten ze de roughness (vrij vertaald: ruwheid) van deze geluiden te bepalen, de snelheid waarmee het volume verandert. Deze snelheid vergeleken ze met andere geluiden, zoals normale spraak.

Het geluid dat mensen produceren wanneer ze op een normale manier met elkaar praten, fluctueert per seconde tussen de 4 en 5 Hertz. Bij een schreeuw bleek dit maar liefst 30 tot 150 Hertz te zijn. Deze verandering neem je niet bewust waar, maar zorgt er uiteindelijk wel voor dat we het geluid als schel en onplezierig ervaren.

Een tweede experiment maakte dit extra duidelijk. Wanneer deelnemers moesten aangeven wanneer een schreeuw enger klonk, kozen ze altijd voor het geluid waarbij de ruwheid het hoogste was.

Wekker

De onderzoekers voerden ook fMRI-scans uit bij de proefpersonen die naar verschillende geluiden luisterden. Zowel de tonen van zingende, pratende of schreeuwende mensen activeerden de auditieve cortex, het deel van de hersenen waar geluidsprikkels worden verwerkt. Maar alleen het geluid van een gillend iemand zorgde voor activiteit in de amygdala, het deel dat angst reguleert.

En hoe sneller het volume van een geluid verandert, hoe meer de amygdala wordt geactiveerd. Zelfs wanneer de Amerikanen niet-bedreigende klanken kunstmatig lieten toenemen in ruwheid, werd dit hersendeel aangejaagd.

Poeppel ziet een aantal creatieve manieren om dit onderzoek toe te passen op het alledaagse leven. Zo zou het filmmakers helpen een scène nog spannender te maken en lijkt het Poeppel een prima plan om het geluid van een wekker zo aan te passen dat je er nog sneller van wakker schrikt. Hmm.. wij houden het toch maar liever bij een deuntje dat ons niet de stuipen op het lijf jaagt.

Bronnen: Current Biology, LiveScience