Schrijver en KIJK-columnist Ronald Giphart over een gevoelige kwestie in de filmwereld: het in beeld brengen van erecties.

Onlangs mocht ik voor een wetenschappelijk boek over geneeskunde en literatuur schrijven over de drie zwellichamen die gebroederlijk het mannelijke geslachtsdeel vormen. In de slipstream van dit artikel stuitte ik op een bijzondere regel uit de Britse filmkeuring die een vraag opriep die ik graag aan KIJK-lezers voorleg.

Ik kwam op deze regel omdat drie van mijn romans zijn verfilmd en bij twee ervan problemen hadden met de filmkeuring. Het in beeld brengen van een geërecteerd geslachtsdeel in een mainstreamfilm is namelijk heel uitzonderlijk. De vertoning van erecties is vrijwel altijd onderhevig geweest aan wettelijke beperkingen of zelfopgelegde censuur. De voorbeelden van grote publieksfilms waarin mannelijke geslachtsdelen in volle glorie paraderen, zijn op de vingers van een hand met pak ‘m beet vijftien vingers te tellen. (De bekendste voorbeelden zijn Caligula, Novecento, Romance X, Intimacy en The idiots.)

Om de een of andere reden mogen we van filmkeuringen dus niet kijken naar het fysiologisch volkomen onschuldige proces waarbij, gestimuleerd door het parasympathische deel van het autonome zenuwstelsel, niveaus van stikstofoxide in het bloed stijgen, waardoor bloedvaten zich verwijden en zwellichamen zich vullen met bloed. (Oftewel: een man raakt opgewonden.)

In de verfilming van Phileine zegt sorry omzeilde regisseur Robert Jan Westdijk de commercieel zeer onhandige achttien-plus-rating door van de gezwollenheid van hoofdrolspeler Michiel Huisman alleen de schaduw te laten zien. Met die schaduw had de filmkeuring geen moeite. Het ging trouwens ook niet om zijn eigen schaduw, maar om een nagemaakt apparaat.

Grappig is in dit verband de zogenoemde Mull of Kintyre Rule, een onofficiële leidraad die werd gebruikt door de British Board of Film Classification. Een regel die deze organisatie hanteerde, luidde dat the male performer’s penis must never appear more than slightly tumescent (‘het geslachtsdeel van de mannelijke speler mag niet meer dan een beetje gezwollen lijken’).

In het Verenigd Koninkrijk was het volgens de overlevering niet toegestaan een film uit te brengen als een fallus geërecteerd was tot voorbij het punt waarop de hoek die hij maakte ten opzichte van een loodlijn (the angle of the dangle) groter was dan de hoek die het pittoreske Schotse schiereiland Mull of Kintyre maakt. Topografisch onderlegde KIJK-lezers daag ik uit of een Nederlandse equivalent voor deze Mull of Kintyre-regel te bedenken.

Ronald Giphart staat met zijn column in elk nummer van KIJK. Deze tekst werd eerder gepubliceerd in KIJK 10/2014.

Beeld: Studio 5982